“Qırımtatarlarnıñ muqavemetiniñ öz adı bar: Mustafa Cemilevniñ adı” – “Oksigen stantsiyası” filminiñ stsenaristi

13 March 2025

Qırımtatar halqınıñ lideri Mustafa Cemilevniñ ayatına bağışlanğan “Oksigen stantsiyası” biografik draması çiçek ayınıñ 10-nda ukrain kinoteatrlerinde taqdim etilecek.

Film ukrain ve çeh kinematografistleriniñ iş birliginiñ neticesidir. 1980 senesiniñ vaqiaları bediiy filmniñ süjetiniñ ortasında – Mustafa Cemilevniñ kelecek ömür arqadaşı Safinar ile tanışuvı, azatlıq aqqında tek hayal ete bilecek vaqıt peyda olğan olarnıñ acayip sevgi ikâyesi.

“Sürrealistik bir masal çerçivesinde Qırımtatar halqınıñ tarihınıñ az belli saifeleri seyirciler ögünde açıla. Küreş, qarşılıq, uzaqtan sevgi, sürgünlikte yaşamaq, er şeyge baqmadan azatlıqqa irişmek – bu, nefes almağa imkân bermegen turğunlıqnıñ ögünde meydanğa kelgen universal mevzular”, – dep filmniñ resmiy Facebook saifesinde bildirildi.

Filmniñ stsenaristi Mıhaylo Brınıhnen laf ettik. O, filmniñ rejissörı İvan Tımçenkoğa ait olğanını ayttı.

“Asılında, esas ğaye pek sade edi: qırımtatarlarnıñ toprağı içün küreşiniñ tarihını ukrain medeniy alanında aydınlatmaqtır. Rusiye-Şuralar İmperiyasına qarşılıqnıñ ümütsiz kibi körüngen tarihı. Qırımtatarlarnıñ bu qarşılığınıñ bütün dünyada belli olğan adı bar: Mustafa Cemilevniñ adı”, – dep stsenarist tarif etti.

Mıhaylo Brınıhnıñ aytqanına köre, film üzerinde iş Mustafa beynen tanışuvdan ve onıñ ile intervyularnı yazmaqtan başlandı. Bu subet bir yılğa yaqın devam etti, soñra daa bir qaç yıl stsenariy üzerinde çalıştılar:

“Bu acayip materialdan bir merkeziy ikâyeni ayırmağa tırıştım, ve neticesinde stsenariy içün temel Mustafa ağanıñ Yakutiyağa sürgünligi, daa doğrusı – 1980 senesiniñ yazı – oldı. Stsenariy üzerinde iş bir qaç yıl devam etti, ve onıñ içinde aman-aman er şey deñişti – kontseptsiyası, janrı, süjet çizgileri. Halqınıñ timsali, onıñ şübesiz lideri ve ilhamlandırıcısı olğan baş qaramanından ğayrı er şey. Ve biz onıñ ikâyesini tek milliy tirenüv kontekstinde degil de, aynı zamanda mifologik seviyede, universal masal seviyesinde de ikâye etmege istedik”.

“Oksigen stantsiyası” filminiñ treyleri: