Qırımda qanunsız tintüvlerniñ tahminen 75%-i qırımtatarlarnıñ evlerinde keçirildi

10 Oktâbr 2023

İşğal etilgen Qırımda qanunsız tintüvlerniñ tahminen 75%-i qırımtatarlarnıñ evlerinde keçirildi ve siyasiy sebepli taqiplerniñ 186 qurbanından eñ az 110-u, qırımtatar halqınıñ vekilleridir.

Varşavada OSCE konferentsiyası çerçivesinde keçirilgen “Taqip etilgen ve tutulğanlar. Qırım siyasiy mabüsleriniñ ikâyeleri” tedbirinde QırımSOS idarecisi Sabina İlyasova, bu aqqında haber berdi.

“Bu quru isaiyat arqasında kerçekten bozulğan insan ayatları turalar. Rusiyeniñ çoq senelik insan aqları ve halqara gumanitar uquqnı körmemezlikke urmaları şartında Qırımda yañı canavarlıqlarnı yoq etici tek usulı, yarımadanı işğalden azat etmektir”, — dep qayd etti o.

Bundan ğayrı, tedbirde qırımtatar siyasiy mabüsi Leniye Umerovanın ağası Aziz Umerov iştirak etti. Ruslar, 10 aydır SİZOnıñ bir kişilik kamerada onıñ qız qardaşını qanunsız olaraq tutalar.

“Elbette, serbestlikniñ fiyatı yoq, onı satın almaq mümkün degil, amma onıñ içün ödemek kerek, ayat ve sağlıqnen ödemek, biñlerce vatandaşımnıñ yapqanı kibi. Keçken sene bizim şimaliy “qomşular”ımıznıñ tecavuz ambitsiyaları olmadan, alâ daa yaşaya bilgen dostalarım, yaqınlarım, aqrabalarımnıñ 10 cezanesinde edim. Er kün biz, Avropa ve dünyada uquq nizamı ve demokratiya içün qalqan olaraq, öz serbestligimiz içün cenkleşemiz ve bizim yerimizde bunı yapmağa rica etmeymiz”, — dep qayd etti o.

Bundan ğayrı, ruslar, Aqmescitteki SİZOda qanunsız olaraq tevqif etilgen ve RF topraqlarında etap etilgen Qırım sakinlerine tibbiy yardım etmezler.

“Bu sene başında rus apishanelerinde tibbiy yardım olmağanı içün eki ukrain siyasiy mabüsi elâk oldı — Cemil Ğafarov ve Kkonstântın Şırinh. Şimdi biz, 186 siyasiy mabüslerni bilemiz, olardan çoqusına tibbiy yardım etmege muntazam tarzda red eteler”, — dep ZMINA insan aqları merkeziniñ leyhalarıniñ reberi Viktoriya Nesterenko qayd etti. 

Jenevre şartnamelerine mücibi, tibbiy yardım etmeme, azaplar olaraq tanımaq mümkün ve bu, insan aqlarınıñ ciddiy bir bozulmasıdır. Maqbul areketleri içün bunen bağlı Qırım ve RF işğal akimiyetiniñ memuriy insanlar mesüliyet çekmeliler.

Aynı zamanda Front Line Defenders halqara teşkilâtınıñ vekili Anastasiya Moskvıçova, halqara cemaatnı RFdan Qırımda taqiplerni ve insan aqlarını bozmağa bitirme talabınen halq ögünde muracaat etmege devam etmege çağırdı. Bu vaziyetni taqiqat etmek, olar içün adaletin qazanma ceryanında başlangıç noqtası olaraq bu tür insanlarnıñ halqara statusını tesbit etmek maqsadınen “Moskva mehanizmi” protsedurasını başlatma imkanını baqmağa da çağırdı.

“Moskva mehanizmi”, OSCE çerçivesinde insan aqlarınıñ bozmaları, cenk cinayetleri ve insaiyetlikke qarşı cinayetleri, şu cümleden tınç yaşağan sakinlerge ve içtimaiy astyapığa ücümler aqqında malümat araştıracaq mustaqil halqara eyyetni teşkil etemege imkân bergen resmiy bir protseduradır.