Sens kitap tükânında “Ukrayin Qırımında qırımtatar tili” subeti olıp keçti

11.09.2025

İlk küz ayınıñ 10-nda Kıyiv şeerindeki “Hreşçatıktaki Sens” kitap tükânında Qırımtatar tili ve edebiyatı kününe bağışlanğan “Ukrayin Qırımında qırımtatar tili: statusı, vazifeleri ve qullanuvı” subeti olıp keçti. 

“Qırımtatar tiliniñ inkişafı institutı” CTnıñ reisi Mustafa Ametovnıñ idare etkeni subette aşağıdaki insanlar iştirak ettiler:

– Refat Çubarov – Qırımtatar Milliy Meclisiniñ Reisi;

– Denıs Çıstikov – Ukrayina Prezidentiniñ Qırım MCdeki Damimiy Temsilcisiniñ muavini;

– Viktor Voynalovıç – Ukrayina qavmiy siyaset ve vicdan serbestligi devlet hızmetiniñ Reisiniñ birinci muavini.

Öz çıqış sözünde Refat Çubarov qayd etti ki, qanunlarğa köre, Ukrayina tamır halqlarınıñ tasil ve til aqları, hususan ğayıp olmaq telükesi altında bulunğan Ukrayina tamır halqlarınıñ tillerini tedqiq etüv, saqlav ve inkişaf etüv meseleleri devlet tarafından kefil etilmeli, bunıñ içün uquqiy temelni yaratmaqı kerek. Meclisniñ Reisi şimdiki esas meselelerni qayd etti:

“Qanunğa kirsetilmek kerek olğan ilk saa – mektep tasilidir. Qırımtatar tilinde tasil bergen mektepler ve sınıflar teşkil etilmeli, çünki bu tilsiz balalar içün uyğun til müitini yaratmaq imkânsızdır.

Qırımtatar tiliniñ saqlanması ve inkişafı içün müim olğan ekinci saa – media tili. “Mediya aqqında” qanunını azırlağanda qayd etildi ki, media tamır halqınıñ tilinde vaqıtnıñ 65%-i devamında yayın yapa bile, lâkin bu qanun aman-aman yerine ketirilmey.

Üçünci saa – işğalden azat etilecek Qırımdaki bütün saalarda tek devlet ukrayin tili yanında qırımtatar tilini qullanuv printsipleri“.

Ukrayina Prezidentiniñ Qırımdaki Daimiy Temsilciliginiñ muavini Denıs Çıstikov bildirdi ki, şimdi Temsilcilik vaqtınca işğal etilgen topraqlardan köçürilgen, şu cümleden öz faaliyetini tamır halqınıñ tilinde alıp barğan matbuat vastalarınıñ devlet tarafından maliye etilmesiniñ eyileştirilüvi boyunca muzakerelerni keçire. Çıstikov qoştı ki, Temsilcilik Ukrayina Tasil ve ilim nazirliginen qırımtatar tilini ögrenmege istegen gençler içün bücet yerleriniñ arttırılması aqqında daimiy şekilde subetleşe.

DSVSDHniñ reisiniñ birinci muavini Viktor Voynalovıç qayd etti ki, Ukrayinanıñ qavmiy siyaset ve vicdan serbestligi devlet hızmeti Ukrayina Prezidentiniñ Qırımtatar tili ve edebiyatı kününi resmen belgilev aqqında ferman leyhasınıñ azırlanuvı ve qabul etilüvine doğrudan-doğru qoşuldı. Bu aktnıñ qabul etilmesi tek devlet tarafından qırımtatar halqınıñ tarihı, medeniyeti ve tilini saqlamaq müimliginiñ tanılmasını degil de, bu esnasqa er taraflama yardım etmege azır olğanını da tasdıqlay.

Çıqışta bulunğanlar, tek vesiqalarnı qabul etmek degil de, cemiyetni tilnen faal sürette meraqlandırmaq, dersliklerni azırlamaq, bediiy edebiyatnı neşir etmek, gruppalar ve medeniy merkezlerni açmaq müim olğanı aqqında bir fikirde ediler, amma Qırım işğalden azat etilecek soñ bu hususan müim olacaqtır.

Tedbirni Qırımtatar Milliy Meclisi Ukrayina Prezidentiniñ Qırım Muhtar Cumhuriyetindeki Temsilciligi, “Qırımtatar tiliniñ inkişafı institutı” cemaat teşkilâtı, Qırım Daily media teşebbüsi, Qadın Divanı teşebbüsi ve “Hreşçatıktaki Sens” kitap tükânı ile beraberlikte Qırım cebesi birleşken teşebbüsiniñ desteginen teşkil etti.