Türkiye ve Romaniya qırımtatar dernekleriniñ vekilleriniñ Kıyiv ziyareti soñuna yetti

Rusiyeniñ tolu miqyası istilâsından soñ ilk kere Kıyivge Türkiye ve Romaniya qırımtatar diasporasınıñ 30 temsilcisi keldi.

Delegatsiya azalarınıñ çoqusı – 1783 senesi rusiye imperatorlığınıñ aneksiyasından soñ Qırımnı terk etmege mecbur olğan ve zemaneviy Romaniya, Bulğaristan, Türkiye topraqlarına köçken qırımtatarlardır.

Ziyaretniñ başında musafirler qırımtatar halqınıñ genotsid fedalarını evelden açılğan açılğan Hatıra abidesi yanında añdılar.

• Tolu miqyaslı istilâdan başlap Türkiye Ukrainanıñ topraq bütünligine qol tuta. Delegatsiyanıñ ziyaretiniñ maqsadı – tolu miqyaslı istilâ şaraitinde bulunğan ukrain ve qırımtatar halqlarına qol tutmaq ve ileride faydalı işbirlik içün bağlar qurmaq, – dep ayttı Meclisniñ azası Gayana Yüksel.

Bundan soñ delegatsiya Ukrainanıñ Qavmiy siyaset ve vicdan serbestligi devlet hızmetini (QVSH) ziyaret etti. QVSHniñ reisi Viktor Yelenskıy, Ukrainanıñ milliy azlıqları ve tamır halqlarına nisbeten, olarnıñ aqları ve serbestliginiñ teminatına doğrultılğan devlet siyaseti aqqında tarif etti. Hususan, Ukrainada qırımtatar tiliniñ inkişafına qoşqan issesine mukâfat ve qırımtatar toponimleriniñ Qırımğa qaytarıluv planları aqqında söz berdi.

Türkiyedeki qırımtatar teşkilâtlarınıñ platformasınıñ reisi Ümit Şilit qırımtatar kimligi ve medeniyetiniñ saqlanuvınıñ müimligini qayd etti, em de qırımtatarnıñ Türkiyedeki 5 milliondan çoq olğan diasporasınıñ büyük rolüni qayd etip, Ukrainağa destek içün minnetdarlığını bildirdi.

Romaniyadaki qırımtatar diasporasınıñ vekili Necat Sali halqı körgen genotsidniñ deşetini hatırladı ve ışıqnıñ qaranlıqqa qarşı ğalebe qazanacağına işanğanını bildirdi.

• Rusiyeniñ şovinistik siyasetini takbih etemiz. Biz Ukrainanıñ Rusiye tecavuzına qarşı küreşine bütünley qol tutamız, – dep qayd etti Necat Sali.

Delegatsiya Ukraina tış işleri naziri Andriy Sıbiğanen körüşti.

• Biz 1944 senesi qırımtatar sürgünliginiñ genotsid olaraq halqara seviyede tanılmasını ileri sürmek içün beraberlikte çalışmamıznı muzakere ettik. Biz ukrainler ve qırımtatarlar Rusiye istilâsına ve işğaline qarşı birdemlikte turğanlarını pek qıymetlendiremiz. Qırım – bu Ukrainadır. Adalet tiklenecek, – dep qayd etti TİNniñ başı.

Eskişehir (Türkiye) qırımtatar derneginiñ reisi Recep Şen Andriy Sıbiğanen körüşkende “Qırımtatar teşkilâtlarınıñ platformasınıñ” Ukraina topraq bütünligine qoltutuv beyanatını seslendirdi.

Bundan ğayrı, Ukraina Prezidentiniñ Qırım MC ve Aqyar şeerindeki temsilciligini ziyaret etti. Daimiy Temsilci Tamila Taşeva delegatsiyağa cenk vaqtında Ukrainağa qol tutqanları içün minnetdarlığını bildirdi ve Qırım platformasınıñ Parlament sammitinde iştirak etmege davet etti.

• Bu körüşüvler – delegatlarnıñ Ukrainada bu vaziyette neler olğanını ögrenmesidir. Qırımtatar diasporasınıñ rolü şimdi Türkiye ve Romaniyada Ukraina devletçiligine qoltutuv aqqında cemaat fikrini pekitmektir, – dep Meclisniñ reisi Refat Çubarov ayttı.

Qırım evinde qırımtatar cemiyetiniñ vekillerinen körüşüv olıp keçti. Rejissör, aktör Ahtem Seitablayev “Pıroğovo” qavmiyat müzeyiniñ toprağında qırımtatar medeniyet müzeyini açmaq planlarını añlattı. Siyasiy mabüs Appaz Kurtametniñ anası oğlunıñ azat etilmesinde kösterilgen malümat yardımı içün minnetdarlığını bildirdi.

Bundan da ğayrı, Kıyiv ziyareti vaqtında delegatsiya devletniñ aliy arbiy oquv yurtı olğan Ukraina Milliy mudafaa universitetini ziyaret etti. Anda musafirler arbiy müzeyniñ ekspozitsiyasınen tanış oldılar. Bundan ğayrı, universitetniñ komandanlığı ve hadimlerinen iş körüşüvi olıp keçti.

Delegatsiyanıñ vekilleri Ukraina Yuqarı Şurasınıñ reisi Ruslan Stefançuknen körüştiler. Onıñ qayd etkenine köre, Ukraina parlamenti çetel devletlerniñ ükümetleri ve parlamentlerine muracaat etip, 1944 senesi qırımtatarlarnıñ Qırımdan sürgünligini qırımtatar halqınıñ genotsidi olaraq tanımağa çağırdı.

• Ukraina daima memleketimizde tamır halqınıñ resmiy statusını alğan qırımtatar halqına ayrı munasebet köstergen edi. Barışıq qurulmasınıñ temeli Ukraina prezidenti Volodımır Zelenskıynıñ formulasıdır. O, Rusiye işğalli ordularınıñ Ukrainanıñ mustaqil topraqlarından, şu cümleden Qırımdan, bütünley çıqarılmasını közde tuta, – dedi Stefançuk.

Parlament divarlarında Ukrainanıñ topraq bütünligine qoltutuv aqqında “Qırımtatar teşkilâtlarınıñ platforması” beyanatı da seslendirildi.

Ziyaretniñ soñunda delegatlar qaraman şeeri olğan İrpinge bardılar. Şeerniñ başı Oleksandr Markuşın, Rusiye işğaliniñ ilk aylarında Kıyiv vilâyetinde yapqanı cinayetlerni añlattı.

• Biz evimizde mında eşitkenimiz ve körgenlerimiz aqqında aytacaqmız. Bu cinayetlerni kütleviy haber vastalarından eşitmek yeterli degil, mında kelip, rusiyeniñ yapqanı cinayetni, genotsidni öz közünen körmek kerek. Biz, qırımtatarlar, rusiye vahşetiniñ ne olğanını özümiz bilemiz, – dep vekiller İrpinde körgenleri ve eşitkenlerine cevap berdiler.

• Bu kibi ziyaretler birdemligimizni köstere ve Ukraina, Türkiye, Romaniya kibi farqlı yaşayış yerlerine baqmadan, bir halq olğanımıznı köstere. Biz Vatanımız içün küreşemiz ve küreşecekmiz, qırımtatar halqınıñ kelecegi ise tek mustaqil, demokratik, uquqiy Ukrainada ola bile, – dep Meclisniñ azası Eskender Bariiev ziyaretniñ hulâsasını çıqardı.