Qırımtatar halqınıñ lideri qan tökülmesini tahmin ete

31 Mart 2014

2014 senesi mart 31 künü qırımtatar halqınıñ lideri Qırımda ve Ukraina cenübinde qan tökülmesini tahmin ete.

“Silâlı dava ve Qırımda qan tökülebilmesinden ziyade endişelenemiz, – dedi Ukraina parlamentiniñ deputatı Mustafa Cemilev СNN mühbiri Kristian Amanpurğa .

Eger Rusiyeniñ arbiyleri Ukraina içersine taba areket etseler küçler teñ olmağanına baqmadan ukrain arbiyleri cenkleşirler. Rusiyege nisbeten ne derecede zayıf olsaq da ateş açarmız”.

“Eger ordu (rusiye ordusı) qıtanıñ içersine areket etse ateş açarmız. Bu, Rusiyeniñ ya da Prezident Pütinniñ menfaatlarına uymaz, amma biz er angi adiselerge azırmız”. “Lâkin bütün bular qan tökülmesine ketirebilir”.

Rusiyege kelsek, Qırım işğali endi olğan fakttır. Rusiyeniñ baş naziri Dmitriy Medvedev mart 31 künü Qırımğa yerli sakinlerniñ közüne kirmek maqsadınen kelip, olarğa maaşlarnı arttırmaq, keyfiyetli tasil ve sağlıqnı saqlav, bunıñ kibi de Qırımda mahsus iqtisadiy zona yapmaq vadelerini berdi.

M. Cemilev Birleşken Milletler Teşkilâtına halqara tertip-nizamnı qorçalamaq ricasınen Nyü-Yorkqa kelgende intervyü berdi. Cemilev Qırımnıñ Rusiyege berilmesi 1994 senesi Rusiye ve Ğarp imzalağan ve Ukrainanıñ bütünligine kefalet bergen Budapeşt memorandumınıñ bozulmasıdır.

“Qırımlar içün, em de yalıñız qırımtatarlar içün degil de, Rusiye vatandaşları olmağa istemegen on biñlernen ukrainler, ruslar ve diger millet mensüpleri olğan qırımlılar içün büyük facia olacaq”

Rusiye qırımlılarnıñ 95 fayızı Rusiyege qoşulmaq içün rey berdiler dey. Amma M. Cemilevniñ fikrince rus askerleri bulunğanı alda keçirilgen referendum neticelerine inanmaq küçtir. “Resmiy akimiyetniñ qayd etkenine köre, Qırım ealisiniñ 82 fayızı rey berüvde iştirak etken, amma şaatlarnıñ bildirgenine köre asılında Qırım ealisiniñ ancaq 32,4 fayızı rey bergen”. Onıñ aytqanına köre, mezkür malümatlar aqiqiydir.

Qırım ealisiniñ 14 fayızını teşkil etken qırımtatarlar referendumnı boykot ettiler. M. Cemilev rey berüvde qırımtatarlarnıñ 0,5 fayızı iştirak etti, dedi.

Qırımda referendum keçirilmesi arfesinde M. Cemilev öz fikirlerini Rusiye Prezidentine telefon vastasınen şahsen bildirmek imkânına malik oldı. “Biz yarım saat qonuştıq”.

“Men cenap Pütinge olacaq referendumnı tanımağanımıznı söyledim, çünki bazı esas normalarğa zıt olğan işğal rejiminde referendum keçirmek saçmadır, dedim”.

“Ukrainadaki er angi regionınıñ kelecegi yerli seviyede devletniñ qalğan qısmı razı olmağanı şaraitte belgilenemez”, – dedi o.

Ğarp devletler Rusiyeni bu areketleri içün cezalamaq ve agressiyanı viza yasaqları, bazı rusiye ve ukrain vazifeli şahıslarınıñ sermiyalarını qapatmaq vastasınen toqtatmağa tırıştılar.

İşbu areketlerni Cemilev çirkiy tişlemesinen teñeştirip, yasaqlar semerelice olmaq kerekligini bildirdi.

SNN mühbiri Amanpur eger Ukraina Sovetler Birligi dağıtılğan soñ onda qalğan öz yadro silâsından vazgeçmegen olsa bugün vaziyet böyle olmaz edimi, dep meraqlandı.

– “Ebet”,- dep cevaplandı Cemilev. – Çünki yadro devletine qarşı qanunsız areket yapmaq havflıdır”.

“Şimdi parlamentte kene yadro devleti olmaq içün nasıl şartlar kerek olacağından qatiy nazar areketler yapmaq meselesi muzakere etile. Eminim ki, biz yadro devleti olsaydıq, bütün bular olmaz edi”.