Elvida, cesür Zampira hanım!

16 Yanvar 2014

Soñki asır devamında Qırım ve Yeşil adamızdan tışta olğan meşaqatlı tarihiy vaqialar halqımıznıñ başına deşetli, aqılğa sığmağan müsibetler ketirmeknen beraber, onı adalet, milliy degerlik, tiklenüv  ve inkişaf oğrunda küreş yoluna çıqardı. Yüzlernen qaramanlarımız, körümli yetekçilerimiz, biñlernen cemaat erbaplarımız peyda oldı.

Bu küreşte, şu cümleden sürgünlik devirde başlağan misilsiz Vatan davasında Qırımnıñ qadın-qızları, şübesiz, çoq müim ve emiyetli yer aldılar. Olarnıñ arasında Zampira Asan Bekmambet qızı ayrıca turmaqta.

Amma endi, bu cesür safdaşımız, milliy areketimizniñ eñ parlaq sımalarından birisiniñ adını biz, biñ teessüf ki, keçmiş zamanda aytmaq mecburindemiz. 16-yanvar gecesi, devamlı hastalıqtan soñ onıñ yüregi uruvdan toqtadı.

Zampira Asan 1941 senesi 26-aprelde Aqmeçet (bugün Çernomorsk) rayonı Bay-Qıyat köyünde dünyağa keldi. Halqımız sürgün etilgende olarnıñ qorantası Özbekistannıñ Ferğana vilâyetine tüşe.

O yılları vatanperverlik ruhunda terbiye tek qorantağa bağlı edi. Zampira hanım tataları, qardaşı ile tolusınen böyle doğru terbiye kördiler. Olar episi daa aliy oquv yurtlarda tasil alğan devirlerinde milliy areketke qoşuldılar ve ömür boyu onıñ safında bulundılar.

Kenceleri Parıq Asanov 1967 senesi, avgust Taşkent vaqialarında faal iştiraq etip ve başqa yaşlarımız sırasında milisler ücümi ve kötegine oğrap, eki buçuq yılğa cezalanğan edi. Azat etilgen soñ, çoqqa barmay, 1973 senesi, yani otuz yaşına kelgende, şu kötekniñ yaraları aqibetinde şeit ketti.

Moskva tibbiyat institutında ekimlik zenaatını menimsegen Zampira 1960 seneleri endi tek öz aqranları arasında degil, üyken nesil tarafından da tanılğan belli teşebbüsçilerden biri oldı. Bunıñ delili – 1967 senesi Yu. Andropov ve Sovetler Birliginiñ diger yolbaşçıları vekillerimizni qabul etüvde onıñ iştiraki.

1969 senesi iyünde Moskvada kommunist ve işçi firqalarnıñ nufuzlı halqara muşaveresi ötkerilmesiniñ ekinci künü, paytahtnıñ merkezindeki Mayakovskiy adına meydanına “Kommunistı, vernite Krım krımskim tataram!”, “Prekratit goneniya na krımskih tatar!” ve daa başqa siyasiy şiarlarnen beş vataşdaşımız: Enver Ametov, Reşat Cemilev, Ayder Zeytullayev, İbraim Holapov ve Zampira Asanova çıqqan edi.

Er kişiler aktsiyanıñ soñu nenen bitecegini köz ögüne alıp, ğayet havflı olğanı sebebinden aralarındaki yekâne qadınnı meydanğa çıqmamağa yalvardılar, lâkin köndirmediler. Bu cesür tarihiy aktsiya onıñ adını daa da belli etti.  

Zampira Asan halqımıznıñ meselesi çezilmesini, oña nisbeten adalet tiklenmesini qayğırğan P. Grigorenko, A. Saharov, A. Kösterin, P. Yakir kibi ve başqa meşur uquqqorçalayıcılar ile yaqından tanış olıp, olarnen beraber bir sıra müim vesiqalarnı azırlamaqta, imzalamaqta qatnaştı.
O, Milliy areketimiz bu ceetten demokratik usullar, printsiplerge esaslanğanınıñ, meselemizni halqara cemaatçılıqqa bildirmekniñ ve bu yönelişte usanmay çalışmaqnıñ izçen tarafdarı edi.

1980 seneleriniñ ekinci yarısından başlap Zampira hanımnıñ cemaat faaliyeti Qırımda keçmekte. Bu devirdeki kütleviy avdet imkânı mecburiy açılması, yerleşmek, ev-mesken qurmaq içün topraq, yasaqqa baqmay, alınması, diniy, medeniy, tasil meseleleri çezilmesiniñ talap etilmesi, siyasiy aq-uquqlarımız tiklenmesi oğrunda yapılğan bütün areketler ve tedbirlerde onıñ iştiraki ve degerli issesini körmek mümkün.

O, halqımıznıñ vekâletli qurumlarına olğan saylavlarda iç bir vaqtı öz namzetini köstermedi ve olarnıñ azası olmadı. Amma milliy ömürden tışta özüni tutmadı ve iç bir vaqıt onıñ çetteki közeticisi degil edi. Aksine – yerini daima ög sırada alıp, öz fikiri, noqtai nazarını çoq faal ve samimiy şekilde bildirmege tırıştı. Em de kimse: onıñ  meramı şahsiy menfaatqa esaslana edi, dep, aytıp olamaz. Çünki bu olmadı. Bir direm! Onı az buçıq tanığanlar bile: o qadın tek milletini, dinini, Vatanını qayğıra edi.

Aqiqaten, Zampira aptemiz ğayet milletperver, saf imanlı, adaletsever, açıq-doğrulıqnı, feraset-oqmuşlılıqnı  birinci yerge qoyğan, qopaylıq, ekiyuzlik, sahtekârlıqqa iç de dayanmağan, soñ derecede alçaqgöñülli, şahsen özü içün bir şey istemegen ve beklemegen insan edi.
O, öyle de bizim hatıramızda daima yaşaycaq.

Zampira Asan vefat etkeni munasebetinen onıñ tataları Mürşide ve Semade hanımlarğa, diger yaqınlarına teren taziye bildiremiz ve baş sağlığı tileymiz.

Meslekdeşimiz, safdaşımız Zampira apte Allanıñ rahmetinde olsun!

Milliy Meclis azaları.