Mustafa CEMİLEV: Rusiyeniñ mahsus hızmetleri qırımtatarlarnı parçalap, Qırımnıñ yönelişini deñiştire başladılar

Keçenlerde Aqmescitte kendilerini Qırımtatar cemaat teşkilâtlarınıñ birleşken cebesi dep adlandırğan birlik “Meclis yetekçilerine impiçment” aqqında beyanatnen çıqqan milliy areket veteranlarına qoltutuv mitingini keçirdi. Uquqqoruv organlarınıñ malümatlarına köre Qırımtatar akademik milliy teatriniñ yanındaki kiçkene meydanda ötkerilgen bu tedbirde qararnen 300—400 adam iştirak etti. Yani impiçment aqqında aytmağa sıra kelmey.

Mitingde “Yañı nesil — Qırım”, “Sebat”, “Milli Firqa” kibi yañı cemaat teşkilâtlarnıñ vekilleri iştirak ettiler. Başta “Narazılıq tarla”ları iştirakçileriniñ topraq uçastkalarını ayıruv meselelerini muzakere etmek içün toplaşuvı keçirilecegi ilân etilgen edi, lâkin soñundan toplaşuv mevzusı meclisni tenqid etüvge çevirilip, bir sıra iştirakçileriniñ narazılığını qozğadı. Toplanğanlar qabul etken qararda “bütün halq adından” ağımdaki seneniñ noyabr 14-nde ilân etilgen “meclis reberlerine impiçment”niñ maqullengeni bildirile. Qarar müellifleri Qırım nazirler şurasından Meclis vekilleri Refat Çubarov ve Zevcet Qurtümerovnı yerlerni boşatuv ve damartı ayıruv meselelerini çezüv boyunca komissiya erkânından çıqarıp, olarnıñ yerine “Narazılıq tarlaları”nıñ vekillerini kirsetmekni talap ettiler.

“Halq Milliy areket vekiller keñeşi ve aqsaqallar toplaşuvına nevbetten tış halq qurultayını çağırmaqnı avale ete. Qurultayda yañı vekâletli organ tesis etilmesi kerek”, —dep yazılğan qararda. Bunıñ kibi de onıñ müellifleri Prezident Viktor Yanukoviçten icra akimiyetiniñ bütün organlarından Mustafa Cemilev tevsiye etken hadimlerni çıqarıp, olarnıñ yerine mezkür keñeş teklif etken şahıslarnı tayinlemekni rica eteler. Mitingniñ soñunda yuqarıda adları añılğan teşkilâtlarnıñ faalleri Mustafa Cemilevni temsil etken qorqulığını yaqtılar.

Toplaşuvda meclis tarafdarları da bulundılar. Tertip qoruyıcılar ise qarama-qarşı taraflar ortasında canlı divar kibi turdılar. Lâkin buña baqmadan ep bir ufaq-tüfek talaşuvlar olıp, Meclis kâtibiyeti rehberi Zair Smedlâyevniñ başından qalpağını urıp tüşürdiler. Qırım Yuqarı Şurasınıñ Milletlerara munasebetler ve sürgün olunğan grajdanlarnıñ işleri boyunca daimiy komissiyanıñ reisi Remzi İlyasovnıñ adına da çirkin sözler aytıldı.

Aynı şu vaqıtta Aqmescitniñ Şmidt soqağında qırımtatarlarnıñ ekinci mitingi de keçti. Onda Meclis reisi, halq deputatı Mustafa Cemilev, onıñ muavini Refat Çubarov, Qırım Yuqarı Şurasınıñ Milletlerara munasebetler ve sürgün olunğan grajdanlarnıñ işleri boyunca daimiy komissiyanıñ reisi Remzi İlyasov, Qırım Nazirler şurası reisiniñ muavini Aziz Abdullayev, regional meclislerniñ vekilleri iştirak ettiler. Toplanğanlar “Birleşken cebe”niñ mitingini qaralap, halq meclis yetekçilerine iç bir türlü impiçment ilân etmegenini bildirdiler. Miting “Birleşken cebe”niñ areketlerine qırımtatar halqı milliy areketini parçalav oğrunda yapılğan areket, dep qıymet kesken qararnı qabul etti.

Qarar müellifleri provokatsiyalarnıñ böyle faalleşmesini qırımtatar halqınıñ problemlerini çezmek içün Ukrainağa halqara yardımnı celp etmek boyunca Halqara forumnıñ keçirilüvinen bağlı olğanını qayd eteler: “Qırımtatar halqı aq-uquqlarınıñ ğayrıdan tiklenilmesine qarşı çıqqanlar provokatorlarnı ortağa qoyıp halqara forumnıñ keçirilmesine keder etmege tırışqanları açıq körülmekte”. Miting iştirakçileri qırımtatar cemaat teşkilâtlarınıñ areketlerini tenqidge oğratıp, qurultay, meclis, yerli ve maalliy meclislerniñ faaliyetine qoltutqanlarını bildirdiler. “Biz bütün qırımtatar halqına provokatorlarnıñ bozğuncılıq areketlerini keskin qaralamaq ve qırımtatar halqınıñ birligi-beraberligini teminlegen çarelerni körmege çağıramız!” — denilgen qararda.

Aqmescitte bunıñnen bir sırada gençlerniñ “Qırımtatar yaşlar merkezi”, “Yaşlar şurası”, “Bizim Qırım” ve “Yaşlar sedası” teşkilâtları bir arağa kelip “Sebat” ve “Yañı nesil” kibi teşkilâtlarnıñ teşebbüsinen ötkerilip, qırımtatar halqını bölmege doğrultılğan mitingni qaraladılar.

Bu munasebetnen “Den” gazetası Ukraina halq deputatı Mustafa CEMİLEVge muracaat etip, yarımadada vaziyetniñ bu qadar kerginleşmesine sebepçi olğan vaqialar aqqında ikâye etmek ricasında bulundı.

— Mustafa, sizge “impiçment” bildirgen teşkilâtlarnıñ bazıları aqqında Qırımda daa yaqınlarda iç kimse eşitmegen edi. Bular nasıl ve ne maqsadda qurulğanını aytıp olursıñızmı?

— Qırımda vaziyetniñ kerginligi Rusiye mahsus hızmetleri yani Federal Telükesizlik Hızmeti (FTH) ve Baş Taqiqat İdaresi tarafından teşkilâtlandırılğanı aqqındaki menim beyanatlarıma bazı jurnalistler ve siyasetçiler pek yengil ve mesülietsizlikle yanaştılar. Biz mecliste bir operativ malümatnı elde ettik ve onı “Den”ge oqup bere bilem. İşte. 2011 senesi mayıs ayına opartiv malümat. Onda FTH tarafından Qırımda vaziyetni qızğınlaştırmaq leyhası işlenilgen. Bunıñ sebebi de kösterile – yani ki qırımtatarlar Qırımnı Rusiyeniñ bir qısmına çevirmege mania olıp, rus menfaatlarına keder ete ekenler. Madamki bu planğa eñ çoq qırımtatar halqınıñ meclisi çıqa eken, olar qırımtatar halqını parçalamaq, meclis reisini deñiştirmek ve onı Rusiyeden idare etilgen ve şu ceryanğa yardım etecek faallerniñ erkânına qoşmaq vazifesini qoyalar.

Mezkür programmada böyle denile: “Bu, bücetten maqsadlı finansirlenilgen, kompleks informatsion cenk olacaq. Bu areketlerni alıp barmaq içün Qırımda Rusiye tarafdarları olğan teşkilâtlar esasında koordinatsion ştab şekillendirilip, onıñ erkânına Rusiyeden bir qaç siyasiy ekspert, konsultant, siyasiy tehnologlar, bir qaç qırımlı siyasetçi ve jurnalistlerni kirsetmek planlaştırıla. İş bir qaç esas yönelişler boyunca alıp barılacaq. 1. Cemilevge Nobel mukâfatınıñ berilmesine yol qoymamaq maqsadınen devlet prezidentine, Norvegiyadaki Nobel komitetine, dünya cemaatçılığına Qırımtatar halqınıñ adından nasıldır muracaat azırlana. Bu beyanat etrafında küçlü dalğa qozğatıla. 2. Qırımda Rusiye Federatsiyasınıñ koordinatsion ştabınıñ nezareti altında bulunğan, terkibinde çeşit sotsial durumlı, çeşit yaşta azaları olğan bir sıra qırımtatar cemaat teşkilâtlarını meydanğa ketirmek. 3. Öz elektron ve basılı Kütleviy informatsiya vastalarını meydanğa ketirmek. Rusiye Federatsiyasından finansirlenilecek bütün bir media-holding(internet-neşirler, gazeta, vereqa, televizion yayınlar) teşkil etilmesi planlıştırıla. 4. Mecliske keskin ve küçlü muhalif olmaq rolüni becerecek yañı içtimaiy-siyasiy areketni şekillendirmek…”

Velasıl, mında er şey tafsilâitlı ve aqılane yazılğan. Cümleden. Meclis içün Rusiye tarafdarı olğan yañı bir yetekçi azırlana ve şimdi namzetler seçilmekte. Bundan da ğayrı, gizli bir atnı araştıruv devam ete, soñuna qadar onı kimse bilmeycek ve soñki daqqada peyda olıp, acele şekilde reis etip saylanacaq. Bunı yapmaq qıyın olur, çünki yañı lider qurultayda saylana, onıñ delegatlarını ise aldatmaq küç.

Habaşit, salafit, hizbut ve digger diniy-siyasiy gruppalar ile birlikte diniy saada da büyük işlerniñ keçirilmesi közde tutula. “Türk” islâmına qarşı arap islâmınıñ pekitilüvi azırlanılmaqta ki, Qırımdaki musulman ümmetine türk islâmınınıñ tesirini zayıflatmaq, soñra vaqtı kelgende umumen arap aqıntılarına deñiştirmek birinci dereceli mesele olaraq belgilengen. Bunıñ kibi de meclis azalarına açılğan cinaiy işlerni de kötermek planlaştırıla. Bu kerçekten de öyle olğanından meclis azası Zair Smedlâyevge nisbeten uydurılğan işniñ ğayrıdan açılması delâlet bere. Bunıñ aslı da neticesi olmaycağı açıq körünse de, teftişçiler gruppası tizilip Ukraina tarafdarları olğan şimdiki qırımtatar teşkilâtlarına madiy destek köstergen qırımtatar iş adamlarınıñ işleri teşkerile. Qırımda qırımtatarlar iştirakinde qanun bozuv alları boyunca bir sıra deputat soravları azırlanmaqta…

— Siziñ fikriñizce, mında “plan” dep belgilengen maddeler endi Qırımda kerçekleşkeni bu vesiqanıñ amelge keçirileyatqanını tasdiqlaymı?

— Şubesiz. Çünki bu plan kâğıtta qalğan vesiqa degil, olıp keçken vaqialar vesiqa müellifleri onı Qırımda ömürge keçirgenlerini köstere. Mına sizge daa bir taze, 2011 senesi oktâbr ayına ait malümat. O da endi ömürge keçmekte. Bu malümatqa köre Qırımnıñ bütün regionlarından adamlar celp etilgeni alda bir qaç kütleviy narazılıq aktsiyaları azırlanmaqta. Qırımda meclis faaliyetinen narazılıq derecesi yüksek olğanını köstermek içün malümat Kütleviy matbuat vastalarında derc olunacaq. Mezkür malümatqa köre koordinatsion ştab informatsion cenk alıp barmaq içün faal çalışıp başladı.

Planlaştırılğan esas tedbirler de qayd etilgen – meclis azırlayatqan forumnıñ keçirilmesine yol bermemek, Qırımğa halqara ekspertler kelgende qırımtatarlar toplu yaşağan qasabalarda provokatsiyalar çıqarmaq, nevbetteki qurultaynıñ keçirilmesine ve yañı erkânnıñ qurultay keçirmesine keder etmek. Aytıla ki, ştab endi qurultay delegatlarınıñ cedvelini talap etken ve olarnıñ er biri boyunca belli bir iş alıp barıla. Men kimnen ve nasıl iş alıp barılğanınen meraqlandım, amma bes-belli bu iş gizli yapıla. İtiraz bildirmek mümkün olğanlarğa ayrıca diqqat celp etilecek.

— Bu işni yapqan insanlar bellimi?

— Belli. Olar ne içündir yañılıp men Ekinci saylav okrugından(anda qırımtatar saylavcıları çoq) namzetimni kösterecem, dep belleyler. İşte o okrugdan saylavda iştirak etecek Rinat Şaymardanovnı azırlaylar. Şimdilik o, “Sebat” teşkilâtınıñ faalidir, özüniñ internet-saifesinde “Mahsus leyha Mustafa” degen bir leyhasında sanki jurnalistik taqiqat keçire. Albuki, anda endi çoqtan belli olğan eskirgen malümatlarnı açıqlay. Bes-belli bu malümatlarnı o, mahsus hızmetlerniñ dosyelerinden alğan.

Bunıñ kibi de Baş Taqikat İdaresiniñ polkovnigi Vladimir Lısenko da yahşı tanış. Bir zamanda ukrain mahsus hızmeti onı “ukrain teşkilâtları, şu cümleden meclisniñ içine Rusiye tarafdarlarını siñdirmek boyunca iş alıp barğanı içün” Ukrainadan quvıp çıqarğan edi. Elimizdeki malümatqa köre, o, soñki vaqıtta Qırımda beş kere bulunğan. Men bu aqta bizim Devlet Telükesizligi Hızmetiniñ hadimlerine bildirgen edim, lâkin olar biz böyle haber almadıq, dediler. Albuki olarda böyle malümatnıñ olmaması mümkün degil. Bizim bilgenimizge köre bu insan yuqarıda qayd ettigimiz koordinatsion ştabnıñ faaliyetine alâqadardır.

Men ” Yañı nesil – Qırım” degen yañı teşkilâtnıñ lideri Ruslan Balbekni de bilem. O, evel eki kere üküm etilgende, onıñ ana-babası maña, halq deputatı olaraq, yardım sorap muracaat ettiler. Men uquqqoruv organlarından yaş yigitke şefqat etmelerini rica etim ve onı azat ettiler. Amma o nasıldır yolnen bir telekanalğa çıqıp, olur-olmaycaq şeylerni ayta ve kene mahkeme etile. Men onı qorçalamağa tırıştım. Şimdi o, kene azatlıqta. Em añlağanıma köre, bu sefer konkret bir vazife alıp çıqtı ve şu vazifeni eda etmekte.

—  Siziñ fikiriñizce, bu şiddetli informatsion kampaniyanıñ Qırım ve Ukraina içün aqibetleri nasıl ola bilir?

—  Bu iş qırımtatarlar arasında bir de neticeni elde eter, dep bellemeyim. Ebet bir qaç aldanğan adam tapılır. Bizim malümatlarımızğa köre, bu mitingniñ teşkilâtçıları onıñ iştirakçilerine 130-ar grivnâdan tölegenler, bu pek az. Körgenimiz kibi, qırımtatarlarnıñ büyük bir qısmı mitingge aldap ketirilgen, olarğa yalan aytqanlar. Aynı zamanda bu informatsion cenk pek telükeli olaraq, memleketteki stabillikni bozmaq, mustaqil Ukrainanıñ bir qısmını ondan qoparıp almağa doğrultılğandır. Bu ise Ukrainanıñ milliy telükesizligi içün ğayet havflıdır. Rusiyeniñ FTH ve diger mahsus hızmetleri yarımadada Ukrainağa eñ ziyade meyil bergen qırımtatarlarnı bölmekten Qırımnıñ yönelişini burıp başladı. Bu saada daa neler planlaştırılğanını bilmeymiz. Lâkin şübesiz ki, keçken aktsiyalarnıñ teşkilâtçıları kelecekte ealiniñ daa keniş tabaqalarını yani Rusiye tarafdarları olğan teşkilâtlar, küç strukturaları, soñki basqıçta ise ordu ve flotnı da celp ete bilirler. Amma bu endi şaqa degil…

Nikolay SEMENA,
Aqmescit
“Den” gazetası