Menu 
Birleşken Milletler Teşkilâtı Aliy komissarı idaresiniñ qaçaqlar boyunca Belarus, Moldova ve Ukraina cumhuriyetlerinde regional vekiliniñ Qırımğa ziyareti
27 Mart 2011
Qırımda iş ziyaretinen bulunğan Birleşken Milletler Teşkilâtı Aliy komissarı idaresiniñ qaçaqlar boyunca Belarus, Moldova ve Ukraina cumhuriyetlerinde regional vekili Oldrih Andrısek 2011 senesi iyül 26 künü qırımtatarlar toplu yaşağan bir sıra qasabaları ve bunıñ kibi de qırımtatarlarnıñ medeniyeti, tarihı ve dini ile bağlı yadikârlıqlarnı ziyaret etti.
Ziyaret devamında elçi Oldrih Andrısekniñ yanında Bütündünya qırımtatarlar kongressiniñ prezidenti, Meclis reisiniñ muavini Refat Çubarov, Meclis tışqı alâqalar bölüginiñ başı Ali Hamzin, Meclis topraq komissiyasınıñ reisi Zevcet Qurtümerov, Ukraina halq deputatınıñ yardımcısı Lilâ Müslimova, Birleşken Milletler Teşkilâtı Aliy komissarı idaresiniñ Qırımdaki icracı ortağı İnsan uquqları boyunca “Sodeystviye” (Yardım) fondınıñ direktorı Ahtem Zeytullayev bulundılar.
Qırımtatarlarnıñ bugünki problemlerinen tanışuv Aqmescitte Cuma cami qurulacaq yerge kelüvden başlandı. Mında musafirge Qırım musulmanları diniy idaresi mezkür topraq damartısını almazdan evel nasıl manialardan keçkeni aqqında tafsilâtlı ikâye etildi. “Teessüf ki, Cuma caminiñ qurucılığı içün bu yerni ayıruv meselesi akimiyet tarafından bir qaç yıllarğa sozuldı. Amma Allağa şükürler olsun ki, Qırım Nazirler şurası reisiniñ bivasta iştiraki sayesinde bu mürekkep vaziyetten çıqış yolu tapıldı” – dedi Refat Çubarov ve caminiñ eñ yahşı leyhası içün ilân etilgen yarışnıñ neticelerine endi avgustnıñ soñunda yekün çekilecegini de qoştı.
Oldrih Andrısek ve onı ozğarıp yürgen insanlarnı yerli meclis reisi Edem Mustafayev ve qasabanıñ sakinleri qarşılap aldılar. Qasabanıñ daa iç bir türlü şaraiti olmağan maallelerinden birinde toplanğan yerli faaller musafirlerge suv, yol ve bazı soqaqlarda elektrik ışığı olmağanı aqqında ayttılar. “Qasabada mektep yaşında 982 bala olıp, mektep yoqluğı sebebinden olar uazq mekteplerge qatnamaq zorundalar”, – dedi Edem Mustafayev.
BMT vekili yerli sakinlernen subetinde onıñ vazifesi insanlarğa aq-uquqlarından BMT idaresinde kösterilgen şekilde qullanmağa yardım etmekten ibaret olğanını qayd etip, Qırımda körgenleri aqqında öz reberlerine yetkizmege ve qırımtatarlarnıñ vaziyetinen bağlı meselelerniñ çezimine halqara cemaatçılıqnıñ diqqatını celp etmek kerekligini añlatmağa söz berdi.
Bunıñ kibi de Oldrih Andrısek belli qırımtatar çölmekçisi Rustem Skibinniñ Akropolis qasabasındaki ustahanesini ziyaret etti. Rustem Skibin musafirlerni qavege davet etti ve sofra başında halq esnaflarını saqlap qaluv, inkişaf ettirüvniñ istiqballeri aqqında laqırdı oldı.
“Ana yurt” qasabasınıñ sakinleri ise musafirlerni qurulayatqan cami ögünde bekley ediler. Yerli meclisniñ başı Eldar İbragimov qasabanıñ tarihı ve bugünki problemlerini tarif etti. Mında da diger qasabalarda olğanı kibi suv, yol ve elektrik ışığı yoqtır. Sakinlerniñ aytqanı köre bazı problemlerni akimler suniy şekilde yapalar, yani adamlarğa qanuniy sürette berilgen uçastkalarda qayd etmeyler. Oldrih Andrısek bu meseleni BMT Aliy komissarınıñ idaresi çezmege iqtidarlı olğanını bildirip, akimlernen iş alıp barmağa söz berdi.
Qırımtatarlarnıñ 90-ncı yıllarda peyda olğan qasabalarında bulunğan Oldrih Andrısek bunıñ kibi de Balaklavskaya soqağı ve “Krımavtogaz” massivindeki “narazılıq tarlaları”nı da ziyaret etip, anda bulunğan qırımtatarlar ile körüşti. Mında Meclisniñ topraq komissiyası boyunca reisi Zevcet Kurtumerov insanlarnı öz başına topraq işğal etmeleriniñ sebeplerini añlattı.
Aqmescit şeeri ve rayonı boyunca programmasını bitirgen elçi Bağçasarayğa yol alıp, şeerdeki Hansaray, Zıncırlı medreselerni ziyaret etti. Mında oña qırımtatarlarnıñ medeniy ve tarihiy yadikârlıqlarını qorçalavnen bağlı olğan aktual meselelerni tarif etken İ. Gasprinskiy müzeyiniñ direktorı Yaqub Appazov ve “Larişes” müzeyiniñ saibi Gülliver Altın ve QMPU ocası Nariman Abdulvaapov ile tanış oldı.
Bütündünya qırımtatarlar kongressiniñ prezidenti, Meclis reisiniñ muavini Refat Çubarov, Meclis tışqı alâqalar bölüginiñ başı Ali Hamzin, Bağçasaray regional meclisiniñ reisi Ahtem Çiygoz ile ayrıca körüşüv devamında Oldrih Andrısek ziyareti vaqtında qırımtatar qasabalarınıñ sakinlerinen subetlerden soñ peyda olğan suallerine, şu cümleden qırımtatar halqı öz-özüni idare etüv organları Qurultay, Meclis ve yerli meclislerni saylav ve faaliyeti aqqında suallerine tafsilâtlı cevap aldı
Bunıñ kibi de Qırımtatar halqınıñ aq uquqlarını ğayrıdan tiklev, Ukrainada inkişafı ve telükesizligini teminlev boyunca Halqara forum keçirilmesi hususınca fikir paylaşıldı.
Birleşken Milletler Teşkilâtı Aliy komissarı idaresiniñ qaçaqlar boyunca Belarus, Moldova ve Ukraina cumhuriyetlerinde regional vekili iş kününe belgilegen keniş programması Kezlevde yekünlendi. Mında Oldrih Andrısek ve Refat Çubarov beraberlikte iş adamları Dilâra ve Zinnur Yaqubovlar, Dilâver Mambetovnıñ areketleri sayesinde qırımtatarlarnıñ ğayrıdan tiklengen tarih ve medeniy yadikârlığı Odun bazar qapısını ziyaret ettiler.
Kün boyu Oldrih Andrısekni kamerası ile tamırları ispaniyalı fransız rejissörı Paula Palasios ozğarıp bardı. Paula hanım qırımtatarlarnıñ keçmişi ve bugüni aqqında film çıqarmaq maqsadında.
