Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisi Mustafa Cemilev ‘Adalet ışığı’ mukâfatınen taqdirlendi

12 Mart 2011

2011 senesi iyül 9 künü Lvov şeerindeki vilâyet filarmoniyasınıñ binasında maneviy, ahlâqiy ve medeniy yetekçiligi içün berilgen “Adalet ışığı” mukâfatınıñ taqdim merasimi olıp keçti. Ukraina-Kanada jüri eyyetiniñ qararına binaen 2011 senesi içün mukâfatnı Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisi, belli uquqqoruyıcı, Ukraina halq deputatı, Nobelniñ Barışıqlıq mukâfatına namzet Mustafa Cemilev qazandı.

Qadimiy Lvov şeeriniñ eñ dülber salonlarından biri o künü 500-den ziyade adamnı topladı. Tantanalı merasimniñ musafirleri arasında “Adalet ışığı” mukâfatınıñ tesisçisi Anastasiya Şkilnik ömür arqadaşı Cim, “Adalet ışığı” mukâfatınıñ birinci saibi Yevgeniy Sverstük, Ukraina katolik universitetiniñ rektorı Böris Gudzâk, UKU vitse-rektorı, sabıq siyasiy mabüs Miroslav Marinoviç, Kanada parlamentiniñ vekili Böris Vjeznevskiy, Lvov şeeriniñ golovası Andrey Sadovoy, Mustafa Cemilevniñ refiqası, Qırımtatar qadınlar Ligasınıñ reisi Safinar Cemileva, Bütündünya qırımtatar kongressiniñ Prezidenti, Meclis reisiniñ birinci muavini Refat Çubarov, Meclis azaları Sinaver Qadırov, Zevcet Qurtümerov, Bekir Mamutov ve Ali Hamzin, qırımtatar milliy areketiniñ iştirakçisi Anafi Cemilev, belli tarihçı Gülnara Bekirova, Ukraina Halq Areketi(RUH) Qırım ülke teşkilâtı reisiniñ muavini Aleksandr Yakovenko, Mustafa Cemilevniñ SSSRde uquqoruv areketi boyunca çoq yıllıq safdaşı, bugünde-bugün serbest jurnalist Aleksandr Podrabinek, “TRT” türk kanalınıñ jurnalistleri Zafer ve Neşe Qaratay, “Bizim Qırım” halqara cemaat teşkilâtınıñ vekilleri Abduraman Egiz ve Seyran Aliyev, bunıñ kibi de Mihail Şkilnikniñ Kanadadan Anastasiya Şkilnik ile beraber kelgen torunları ve torunlarınıñ balaları bar edi.

Ukraina katolik universitetiniñ horı icrasında Ukrainanıñ devlet gimni yañğırağan soñ mukâfatlav merasimini onıñ alıp barıcısı, belli telejurnalist ve tarih ilimleri doktorı Daniil Yanevskiy açtı. Merasim iştirakçileri ve musafirlerni selâmlağan soñ Daniil Yanevskiy sanağa tantana sebepçisi, 2011 senesi mukâfatınıñ saibi Mustafa Cemilevni, bu mukâfatnı birinci olıp 2010 senesi alğan ukrain edibi, dissident Yevgeniy Sverstükni, Ukraina katolik universitetiniñ rektorı Böris Gudzâknı ve UKU rektor muavini Miroslav Marinoviçni davet etti. Soñra “Adalet ışığı” mukâfatınıñ tesisçisi Anastasiya Şkilnikniñ babası – belli adliyeci, Ukrainada 1917-1920 senelerde azatlıq areketi devrinde cemaat ve siyaset erbabı olğan, bütün ömüri tuvğan yurtu içün can küydürgen ve onıñ ağrılarınen yaşağan Mihail Şkilnik aqqında ikâye etken vesiqalı fil numayış etildi.

Film bitken soñ UKU rektorı Böris Gudzâknıñ teklifinen sanağa köterilgen doktor Anastasiya Şkilnik öz çıqışında şularnı ayttı: “Babam men içün öz halqına ve öz devletine hızmet etüvniñ timsali oldı. O, bütün ömüri Ukraina ve halqı içün yaşadı. İşbu mukâfatnı babamnıñ hatırasına tesis eter ekenim, onıñnen milleti ve tuvğan toprağına sadıqlığınıñ qıymetini öz ömürlerinen isbat etken insanlar taqdirlengenini isteyim”.

Safinar Cemileva Anastasiya Şkilnikke qırımtatarlar adından böyle emiyetli vaqiadan hatıra olaraq qırımtatar ustalarınıñ ellerinen yapılğan işlemeni ediye etti.

Tantanalı merasim devamında Yevgeniy Sverstük, Miroslav Marinoviç, Refat Çubarov ve Zevcet Qurtümerov çıqışta bulundılar.

“Mustafa efendi azap-uqubetler esabına, qaramanlığı ve fedayiligi sayesinde öz halqınıñ tanılğan qaramanları sırasına kirmekte” – dedi öz çıqışında dissident Miroslav Marinoviç. – Mustafa Cemilev Meclis reisi vazifesinden defalarca mütevaziylerce ketmege istegenine baqmadan, Meclis azaları onı daima ğayrıdan saylaylar. Em şunı aytmaq isteyim ki, men olar ne içün böyle yapqanlarını yahşı añlayım. Mustafa efendi dünyada qavğa-davasız areketiniñ eñ parlaq vekillerinden biridir. Böyle lideri olğan halqnıñ areketi adaletlidir ve o mıtlaqa yeñer. Şahsen men Ukraina Prezidenti saylavlarında aslı da iç şübelenmeyip onıñ namzeti içün rey berir edim”.

Bunıñ kibi de Miroslav Marinoviç merasim iştirakçilerine 2011 senesi dünyanıñ bir sıra belli alimleri, parlament vekilleri ve cemaat teşkilâtlarınıñ azaları Nobelniñ Barışçıqlıq mukâfatına Mustafa Cemilevniñ namzetini köstergenlerini hatırlattı. Olardan ekisi kanadalı parlament vekili Böris Vjesnevskiy ve UKU rektorı Böris Gudzâk da şu salonda bulunmaqtalar.

“Qırım tatarları – öz serbestligi ve mustaqilligi içün küreşken ukrainlerniñ eñ sadıq ve işançlı tarafdarlarıdır, – dedi tantanada Refat Çubarov. – Öz toprağında aq-uquqlarınıñ ğayrıdan tiklenmesine tırışqan qırımtatar halqı buña tek serbest ve demokratik Ukrainada irişmek mümkünligini yahşı bile. Demek, biz beraber olmaq ve biri-birimizge yardım etmege borclumız”.

Mukâfatnıñ tesisçisi Anastasiya Şkilnikke teşekkür sözlerinen muracaat etken Refat Çubarov mukâfatnıñ “Adalet ışığı” degen adınıñ kendisi endi epimizni em qırımtatar, em ukrain halqlarınıñ uquqları ve serbestligini teminlegen adalet ve aqiqatnıñ aydın yolundan barmağa mecbur, dedi.

Qırımtatar halqı Milliy areketiniñ iştirakçisi, Meclis azası Zevcet Qurtümerov öz çıqışında şunı eminliknen qayd etti ki, Mustafa Cemilevni Mahatma Gandi, Martin Lüter King, Andrey Saharov, Petr Grigorenko kibi adalet içün küreşçilerniñ munasip devamcısı demek mümkün. “Bütün bu insanlarnı birleştirgen çizgi – adalet içün küreşniñ qavğasız yolunı seçmektir, – dep devam etti Zevcet Qurtümerov. – “Adalet ışığı” mukâfatınıñ ekinci saibi aynı, qırımtatar halqınıñ yetekçisi, otuz yıldan ziyade öz halqına maneviy, ahlâqiy ve medeniy liderlik yapqan Mustafa Cemilev olğanı ğayet emiyetli ve müimdir”.

Samimiy çıqışlarğa yekün çekken alıp barıcı Daniil Yanevskiy “Qırım” teleradiokompaniyasınıñ qırımtatar muarririyeti tarafından Mustafa Cemilev aqqında azırlanğan filmni seyir etmekni teklif etti. Bundan soñ tantanalı aqşamnıñ eñ eyecanlı daqqası keldi – merasimniñ iştirakçileri Mustafa Cemilevge “Adalet ışığı” mukâfatınıñ taqdim etilmesini ayaq üstünde alğışladılar. İnsannıñ eñ yüksek ideallarğa ıntıluvınıñ temsili olğan ışıqqa, yarıqqa elini uzatqan insannıñ büllürden yasalğan eykelçigini Mustafa Cemilevge UKU rektorı Böris Gudzâk taqdim etti.

Merasimniñ ananesine köre “Adalet ışığı” mukâfatınıñ saibi Mustafa Cemilev de sözge çıqtı. “Adalet ışığı” mukâfatı büyük mesüliet yükley, – dedi Mustafa Cemilev. – Men bu mukâfatnı bütün qırımtatar halqı ve onıñ, bir qaç on yıllardan berli yetekçilik şerefine nail oldığım, milliy areketi adından qabul etem”.

Sovet qurumınıñ şiddetli, zulum rejimine qarşı küreşken, bugünde-bugün ise rus şovinizminden zarar körgen qırımtatar qan tökülmesine yol bermegenleri ve öz aq-uquqları oğrunda areket eter ekenler, diger insanlarğa, olarnıñ miustaqilligi ve aqlarına, milleti ve dinlerinden qatiy nazar, sayğı-ürmet munasebetinde bulunğanlarını Meclis reisi ayrıca qayd etti.

Ukraina içki ve tışqı siyaseti inkişafınıñ mürekkep bir devirini yaşağan vaqıtta qırımtatar halqınıñ vekiline mukâfat berilmesi ğayet müim bir vaqia olaraq, aynı zamanda epimizni Ukrainada demokratiyanı pekitüv, onıñ Avropa cemiyetiniñ serbest halqlarınıñ ailesine kirmesi oğrunda küçümizni birleştirmege mecbur ete.

Mustafa Cemilev qırımtatar halqınıñ areketine samimiy qoltutqan, bunı , böyle yüksek mukâfat Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisine berilmesi de isbat ete, Lvov cemaatına ayrıca teşekkür bildirdi.

Mukâfat saibini qırımtatarlarnıñ yaqın dostu, sovet kamplarınıñ sabıq siyasiy mabüsi, Mustafa Cemilevniñ uquqqoruv areketi boyunca meslekdeşi Aleksandr Podrabinek de hayırlar eken, dünyadaki bir çoq uquqqoruv areketlerine öz uquqları ve tarihiy adaletni tiklev oğrundaki küreşinde tınç, qavğasız usulnı seçken qırımtatar areketinden ibret almaq kerekler, dedi.

Lvov şeeriniñ başı Andrey Sadovoy aqşamda Mustafa Cemilev, Miroslav Marinoviç, Yevgeniy Sverstük kibi sovet uquqoruv areketiniñ efsaneviy şahıslarınen beraber bulunğanından ğururlanğanını qayd etip, Mustafa Cemilevge hıtap eterek cümleden böyle dedi: “Siziñ yanıñızda bulunmaq ve Sizni şeerimizde qabul etmek biz içün büyük şereftir”.

Meclis reisi Mustafa Cemilev merasim teşkilâtçılarına büyük sayğı ve dostluq temsili olaraq Yevgeniy Sverstük, UKU rektorı Böris Gudzâk ve UKU rektorınıñ muavini Miroslav Marinoviçke qırımtatar milliy bayrağı ve tatar qalpaqlarını bağışladı.

Şunı da qayd etmeli ki, Mustafa Cemilevge “Adalet ışığı” mukâfatını taqdim etüv merasimi çerçivesinde mukâfat tesisçisi Anastasiya Şkilnikniñ teşebbüsinen Ukrain katolik universitetiniñ 5-nci kurs studenti Svâtoslav Turkanik de yüksek ahlâqiy ve maneviy printsiplerni teşviq etüvde faallik köstergeni içün mahsus stipendiyanen taqdirlendi.

“Adalet ışığı” mukâfatını taqdim etüvge bağışlanğan tantanalı aqşam Qırımtatar akademik muzıkalı-drama teatri, Ukrain katolik universiteti, “Pіkardіyska tertsіâ” adlı belli ukrain kollektivi bergen acayip ukrain-qırımtatar kontsertinen yekünlendi.