Qırımda Ukrainanıñ Avropağa qatılması zarurlığını qayd eteler

01 Iyün 2011

2011 senesi iyün 1 künü Aqmescitteki İvan Franko adına Qırım universal ilmiy kütüphanesinde “Ukraina ve Avropa birligi: ortaqlıqtan birlikke” mevzusında tögerek massa etrafında subet keçirildi. “İnstitut grajdanskogo öbşçestva”(Vatandaş cemiyeti institutı) Qırım cemaat teşkilâtı ve “Vozrojdeniye” (Ğayrıdan canlanuv) Halqara fondu tarafından teşkilâtlandırılğan bu tedbirde Qırımtatar halqınıñ Meclisi tışqı alâqalar bölüginiñ başı Ali Hamzin, Qırımtatar halqı qurultayınıñ delegatı, “Bizim Qırım” Halqara cemaat teşkilâtınıñ yolbaşçısı Abduraman Egiz temsil ettiler. Bunıñ kibi de subette “Arqadaş” uquqqoruv teşkilâtınıñ reisi Ayder İsmailov iştirak etti.

Tögerek masa subetinde bugünde=bugun Ukrainanıñ Avropağa qatıluvınen bağlı ukrain cemiyetini raatsızlağan “20 yıllıq mustaqillik devrinde “Avropağa taba yol” Ukrainağa ne berdi? 2005 senesinden itibaren devam etken Avropanen qomşulıq siyaseti nelerni elde etti? Avropa Birliginen “birleşme” ve “serbest alış-veriş hududı” bizge ne berecek ve biz Ukrainada Avropa qurmaq içün ne yapa bilirmiz? Avropa degerlikleri nedir ve Avropağa qatıluvnen Rusiye ile dostane munasebetlerni nasıl etip bir arağa ketirmek mümkün? ” kibi müim mevzular belgilendi.

Subetni alıp barğan “İnstitut grajdanskogo öbşçestva” cemaat teşkilâtınıñ reisi Rustem Ablâtif “Vozrojdeniye” fondunıñ vekili, Avropa programmasınıñ direktorı İrina Solonenko ile beraber iştirakçi ve musafirlerni selâmladılar.

Bundan soñ sıranen söz nevbeti Avropağa qatıluv boyunca belli ekspertler Süzan Stüart, Almaniyadan “Siyaset ve ilim” fondunıñ araştırmacısı Grjegorju Gromadskiy, Poloniyadan serbest ekspert Aleksandr Suşko, Avropa-Atlantik işbirligi institutınıñ ilmiy hadimi, ukrain siyasetşınası, yazıcı Nikolay Râbçuk, belli ukrain jurnalisti Vladimir Pritula, “Çernomorka” teleradiokanalınıñ baş muarriri Natalya Andronaki, Litvaniya cumhuriyetiniñ Aqmescitteki fahriy konsulı Sergey Petriçenko, Ukraina Halq partiyası Qırım teşkilâtınıñ başı Öleg Fomuşkin, Birleşken Milletler Teşkilâtınıñ Qırımnı inkişaf ettirüv programması vekâletliginiñ programm yöneticisi Qurtmolla Abdulğaniyev, Bütünukrain medeniy-informatsion merkezniñ vekili Şevket Halilovğa ve digerlerine berildi.

Tedbir iştirakçileri Ukrainanıñ Avropağa qatıluvı meselelerini muzakere etken böyle tedbirlerniñ müimligini qayd ettiler. Çünki mezkür muzakereler bir çoq yıllar devamında, yavaş-yavaş olsa da ukrain cemiyetinde bu müim ceryanğa müsbet munasebetni şekillendire. Ukraina Avropa eviniñ ayırılmaz bir qısmı olğanı ayrıca qayd etilip, bu müim ceryannıñ müsbet neticeleri birinci nevbette ukrain cemiyetiniñ oña munasebeti ve añlamasına, yerli akimiyetten başlap ta Kiyevdeki akimiyetniñ fikirine ve faaliyetine bağlı olğanı da aytıldı. Şu da qayd etildi ki, müzkür ceryan Ukraina vatandaşınıñ demokratiya printsipleriniñ esas qaideleri boyunca açıq cemiyette ve uquqiy devlette yaşamaq istegine de bağlıdır.

Qızğın dialog devamında subetdeşler Ukrainanıñ Qırım kibi alelhusus regionında devletniñ 20 yıllıq mustaqilligi devrinde Avropağa qatıluv ceryanı endi müsbet neticelerini köstergeni ve ögge yılışuv közetilgenini qayd ettiler. Umumen, ekspertlerniñ esaplarına köre yılnıñ soñuna qadar Ukraina ve Avropa Birligi arasında Birlik aqqında añlaşmanı imzalav boyunca konkret planlar amelge keçirilip, Ukrainanıñ Avropa Birligi ile munasebetlerinde yañı bir devir başlanacaq. Bunıñ kibi de qayd etildi ki, Avropa komissiyası Ukraina ve Avropa Birligi 2005 senesinden berli beraber faaliyet kösterdigi qomşulıq avropa programmasını yañılav saasında yaqın vaqıtta öz tekliflerini bildirir.

Milliy Meclis tışqı alâqalar bölüginiñ başı Ali Hamzin öz çıqışında qırımtatarlarnıñ 1944 senesi sürgünliginden soñ Qırımğa qaytuv oğrundaki milliy areketi boysundığı printsipler ve degerlikler qırımtatar halqı milliy meselesi çezilmesiniñ kefili olaraq, bütün dünya demokratik cemiyetiniñ itibarını qazanğanını qayd etti. “Qırımtatar halqınıñ Meclisi Ukraina öz mustaqilligini ilân etken künden itibaren cemiyette demokratik printsiplerniñ inkişafına ve Avropağa qatıluv meselesine qoltuttı, zira aynı şu printsipler onıñ serbestligi ve bütünliginiñ kefilidir”, – dedi Ali Hamzin.

Tögerek massa subetiniñ soñunda onıñ iştirakçileri teşkilâtçılarğa teşekkürlerini bildirip, böyle tedbirlerni çeşit cemaat teşkilâtları celp etilgeni alda muntazam sürette devamlı keçirmek teklifinde bulundılar.