Nariman Celâlnıñ AQŞa iş ziyareti

19 January 2025

2025 senesi qara qış ayınıñ 11-17 künleri Qırımtatar Milliy Meclisiniñ reisiniñ Birinci muavini Nariman Celâl ukrain eyyeti erkânında iş ziyaretinen AQŞda bulundı.

Ziyaretniñ esas adisesi qara qış ayınıñ 13-nde arbiy esirler Maksım Butkevıç ve Valeriy Ğorışnıynen beraber Arria formulası boyunca Ukraina arbiy esirleri ve vatandaşlarına qarşı cinayetler mevzusında BMniñ Havfsızlıq Şurasınıñ oturışında iştirak etüv oldı.

Öz çıqışında Celâl ukrain ve qırımtatar siyasiy mabüsleriniñ ve Rusiye apishanelerinde tutulğanlarnıñ vaziyetini tarif etti:

“Bir apishanede bizge yataqlarda oturmağa yasaq ettiler. Skemlede oturmaq ya da yürmek kerek edi. Bu sebepten ayağım şişti. Diger bir apishanede tabanğa yatmağa mecbur oldım, çünki sıcağım bar edi, amma ekim kelmedi. Onıñ izni olmadan yataqqa yatmaq yasaq edi. Rustem Gugurık, İrına Danılovıç, Ğalına Dovğopola, Amet Süleymanov, Tofik Abdulgaziyev, Teymur Abdullayev ve pek çoq diger siyasiy mabüsniñ sağlıq vaziyeti kritiktir”.

Nariman Celâl Kreml mabüslerine yapılğan deşetli işkenceler aqqında da ayttı. Meselâ, 2021 senesi berim ayında Celâlnen beraber tutulğan dört adam, Asan ve Aziz Ahtemovlar, Şevket Useinov ve Eldar Odamanov, sert bir şekilde uruldı, elektriknen işkencege oğratıldı, özlerini ve balalarını öldürmeknen qorquzdılar.

“Apishanede Herson vilâyetinden kelgen ukrainalı adamnen tanış oldım. O, işğalli akimiyet tarafından, qabaatını tanıması içün, qadınına işkence yapılğanını ayttı. Diger ukrainalı, onı ve diger esirlerni muntazam sürette köteklep, soñra atıp öldürmek içün alıp ketkenlerini ayttı. Amma istilâcılar başından atıp küle ediler. Olar içün bu eglence edi”, – dep sabıq Kreml mabüsi qoştı.

Celâlnıñ aytqanına köre, Qırımda siyasiy repressiyalarnıñ qurbanları biñlernen Ukraina vatandaşı oldı. Qanunsız seferberlik sebebinden biñlernen insan vatanını terk etti, az sayılı tamır qırımtatar halqı içün ise bu kerçek gumanitar felâket olaraq qabul etile bile.

Nariman Celâl çıqışınıñ soñunda Havfsızlıq Şurasınıñ bütün azalarını Ukrainağa daa çoq qol tutmağa çağırdı:

“Rusiye tarafından işğal etilgen topraqlarda halqara gumanitar uquqnıñ yüzlerce bozuluvı sayıla bile. Olar aqqında siz de bilesiñiz. Eminim ki, añlaysıñızdır, böyle vaziyet halqara toplulıqnıñ diqqatından qaçıp olamay. Amma devletni mesüliyetke çekmek içün kerçek mehanizmler olmasa, halqara gumanitar uquqnı amelge keçirmek imkânsız olur. Ukraina ve qırımtatarlar siziñ destegiñizge muhtac olğanlarını añlaysıñız. Olar serbest ve telükesiz yaşamağa isteyler. Olarğa yardım eteyik! Ukrainağa qol tutayıq!”

Bundan da ğayrı, Nyü-Yorkta körüşüvler keçirildi:

• Ukrainanıñ Birleşken Milletlerdeki Daimiy Temsilcisi Serğiy Kıslıtsâ ve Temsilcilikniñ taqımınen;

• Birleşken Milletlerniñ insan aqları boyunca baş kâtibiniñ yardımcısı İlze Brands-Keris ile;

• Türkiyeniñ BMdeki Daimiy Temsilcisi Ahmet Yıldız ile;

• “Razom for Ukraine” teşkilâtınıñ reisi Dora Xomâk ile;

• qırımtatar ve ukrain cemiyetleriniñ temsilcileri ile;

• AB missiyasında BMniñ aza devletleri içün brifing ve Ukrinform ile intervyu.

Vaşingtonda körüşüvler keçirildi:

• Ukrainanıñ AQŞdaki fevqulâde ve vekâletli elçisi Oksana Markarova ile;

• Kongressmen Co Vilson ile;

• AQŞ Kongressinde Ukrainağa qoltutuv gruppasınıñ reisdeşi Marsi Kaptur ile;

• Demokratiya, insan aqları ve emek meseleleri boyunca devlet kâtibiniñ yardımcısı Monika Yakobsen ile.

Bundan da ğayrı, delegatsiya azaları içün Felemenk Elçisi Brigitta Tazelaarnıñ rezidentsiyasında yemek, Ukraina evinde ukrain cemiyeti ve elçihanelerniñ temsilcileri ile munaqaşa ve qabul, Amerika Sesi ile intervyu, AQŞ Barışıq İnstitutınıñ mütehassıslarınen tögerek masa olıp keçti.