Refat Çubarov: Qırım bücetine, şu cümleden müim meseleler çezimine qaytmağa mecbur olurmız, çünki insanlar bularnı bizge unuttırmaz

22 Yanvar 2014

Qırım Yuqarı Şurası “Qurultay-Ruh” fraktsiyasınıñ başı, Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisi Refat Çubarov muhtariyet bücetiniñ leyhasını tenqidge oğrattı. Bu aqta R. Çubarov Qırım Yuqarı Şurasınıñ 2014 senesi yanvar 22-de olğan nevbetten tış sessiyasında bildirdi.

Refat Çubarovnı qırımtatar qasabaları ve rayonlarına zarur ağlar keçirilmegen, qırımtatar tilinde mektepkece tasil olmağan bir zamanda Qırımnıñ müsbet imici ve “informatsion teminat”qa millionlarnen grivnâ ayırılğanı açuvlattı.

“Faaliyetimiz devamında baqmamız kerek olğan bücet kibi müim ve belki de, esas vesiqanı kene de sessiyağa yarım kün qalğanda elimizge aldıq, – dedi Çubarov.

Menim de sizler kibi masraflar ve kelirler balansını talil etmege imkânım olmadı. Amma, aynı zamanda bücette Qırım idare saasında o ya da bu gruppalarnıñ menfaatları közge alınğanını kördim ebet. Añlaşıla ki, bütün bular halqnı qayğıruvğa esaslana… Siz bir raqamlarğa, Qırımda idarege, gürdeli müim problemler çezimine ayırılğan sermiyalarnıñ kölemine diqqat etiñiz. Olarnı teñeştirseñiz, er şeyni añlarsıñız…”

Qırımtatarlar toplu yaşağan eki qasaba – Kezlevdeki İsmail bey ve Aqmescitteki Beloye-5 qasabaları misalinde Meclis reisi, Qırım Yuqarı Şurasınıñ deputatı cumhuriyet akimiyet organları vekilleriniñ diqqatını qırımtatar mektepleriniñ vaziyetine, insan yaşaması içün eñ zarur şaraitleri olmağan qasaba ve mikrorayonlarnıñ alına tekrar diqqatlarını celp etti.

“Bir afta efelsi İsmail bey qasabasındaki mektepte bulundım. Bir çoqlarıñız, şu cümleden baş nazirniñ çoqtan-çoq muavinleri de anda oldıñız.

Birisinden ğayrı qalğan bütün qırımtatar mektepleri nasıldır bir binalarda açıldı. Bu mektep de istisna degil. Qurucılığı bitirilmegen inşaat mektep içün uydurıldı. Soñra çeşit sponsorlar sayesinde, şu cümleden tıştan kelgen soyları da ve olar artıq çetelli casuslar, dep adlandırılacaqtırlar, mektep zarur eşyalarnen donatıldı. Mektepni yekâne qaide ve talaplarğa cevap bergen alğa ketirmek, balalarnıñ havfsızlığını teminlemek içün 1,6 million grivnâ zarur edi, biz bu paralarnı tapıp olamadıq….Men böyle misallerde çoq toqtalmaq istemeyim, amma böyle bir vaziyette bücet vastasınen ayrı insanlarnıñ “isteklerini” yerine ketirmek yüzsüzliktir, – dedi açuv ile QYUŞ deputatı Refat Çubarov. – Bunıñ kibi de çeşit saalarımızda daa yüzlernen, em yalıñız qırımtatarlarnen bağlı olmağan, problemler turğanda ne içün İnformatsiya boyunca cumhuriyet komitetine Qırımnıñ müsbet imicini yaratmaq ve ileri sürdürmesi içün 5 million grivnâ ayırmaq kerek? Qırımnıñ müsbet imici filmler, bilbordlar ya da para ayın-oyunı yapılğan şamatalı tedbirlernen degil de, Qırımda eyiallılıq yaratılması, çeşit tillerde qonuşqan insanlar, medeniyetler arasındaki munasebetlernen teminlenile. Bu 5 million grivnânı mekteplerge beriñiz!

Aydıñız, kelecek sessiyada şu meseleni muzakere eteyik… Ealiniñ informatsion teminatını mükemmelleştirüv boyunca tedbirler… Bizde ne kütleviy matbuat vastaları azmı, yoqsa? Men belli bir saanı, cümleden qırımtatar meselesini, ayrıca köstermege istemeyim, amma bunı ömür talap ete.

Bugünde-bugün bizde qırımtatar tilinde oqutılğan iç bir mektepkece tasil bücet müessisesi yoqtır. Em bu sadece bala bağçasınıñ qurucılığına para ayırmaqnen sıñırlanmay, bu bütün bir komplekstir. Bu tedbirlerni mektepkece tasil programmasına kirsetmek kerek. Amma nazirlik bu meseleni körmemezlikke ala.

Baqıñız, nasıl dülber bir sözler: ilmiy faaliyetnen bağlı tedbirler. Qavısler içinde ise aynecilik gizlene: cümleden, Qırım tarihı boyunca ilmiy eserlerniñ neşirine 799000 grivnâ. Bu işlerni endi çoqtan azırlağan bir gruppa tarihçılar işte bu meseleni ögge sürdiler. Qırım tarihı aqqında qapa-qarşı neşirler azmı yoqsa bizde?

Men añlayım, belli yönelişke doğru kelmegen çıqışlar öyle de boş çıqış olıp qala. Zanımca, Qırım bücetine, şu cümleden müim meseleler çezimine qaytmağa mecbur olurmız, çünki insanlar bularnı bizge unuttırmaz”