Refat Çubarov: «Eger bizim 67 yılğa artqa qaytmaq imkânımız olsaydı…»

05 Oktâbr 2011

Ürmetli cenaplar!

Eger bizim 67 yılğa artqa qaytmaq imkânımız olsaydı, o zaman Qırım toprağında insanlıqqa qarşı yapılğan cinayetniñ şaatları olur edik. Eki yüz biñden ziyade, esasen qadınlar ve balalardan ibaret qırımtatarları üç kün içinde silâ qulllanılğanı alda öz evlerinden quvıp çıqarılıp, demiröl stantsiyalarında ayvan taşılğan vagonlarğa toldurıldı ve NKVD subaylarınıñ saqçılığında Orta Asiya cumhuriyetleri, Sibir ve Uralğa sürgün etildiler.

Eger o vaqıtqa qaytmaq çaremiz olsa, biz bunıñ kibi de qırımtatarlar yerleştirilgen yerlerdeki insan yaşaması içün aslı da kelişmegen deşetli şaraitlerni körer edik. Açlıq, hastalıq ve aqaretlevler er saatte qırımtatarlarnıñ canlarını aldı – qırımtatarlar sürgünlikniñ birinci yıllarında ealisiniñ 46 fayızını ğayıp ettiler. Qırımtatar halqı kibi az sayılı millet içün bu, aqibetleri alâ bu künge qadar yoq etilmegen, felâket oldı. Amma, sovetler akimiyeti ne qadar ıdırınmasın, qırımtatarlar ep bir sağ qaldılar, boysunmadılar, yabancı topraqta qarışıp ketmediler. Ğayretleri, tırışuvları sayesinde öz tili, urf-adetleri ve özgünligini saqlaya bildiler.

Eñ müimi – olar öz tuvğan yurtuna sevgi ve sadaqatnı saqlap qaldılar, cesürlikleri ve iradeleri sayesinde Vatanğa qaytuv ve adaletni tiklev oğrunda küreş etrafında birleştiler.

Qırımtatarlarnıñ kütleviy sürette avdeti Ukraina devletiniñ mustaqilligi tiklengenine doğru keldi. Bugünde-bugün 280 biñ qırımtatarı öz topraqlarına qaytıp oldılar, lâkin qırımtatar halqınıñ kelecegi bağlı olğan bir çoq meseleler alâ daa çezilmedi.

İnanıñız ki, biz qırımtatar halqınıñ avdeti mustaqil Ukrainanıñ tiklenmesinen bağlı olıp nasıl ağır şaraitlerde keçkenini yahşı añlaymız. Şunı da qayd etmek isteyim ki, Ukraina – sürgün etilgen halqlarnıñ öz toprağına qaytuv aqqını tasdiqlağan yekâne cumhuriyettir. Aynı zamanda, biz şunı da añlaymız ki, 20 yıl devamında qırımtatar halqınıñ qaytuvı, yerleşüvi ve aqlarınıñ tiklenmesini teminlegen iç bir qanunnıñ qabul etilmemesi iç bir türlü sebepler ile aqlanılmaz.

Aqiqat şunda ki, ukrain siyasetçileriniñ bayağı bir qısmı, olsun ükümet içinde, olsun muhalifette, qırımtatar halqı meselesiniñ qanuniy şekilde çezilmesinden qaçınmaqtalar. Çünki olarnıñ noqtai-nazarından şahıs ve toplumnıñ aq-uquqları bütün dünyada adaletniñ temelidir, lâkin bunıñ qırımtatarlarğa alâqası yoqtır, Tabiiy ki, adalet tiklenmesine devletniñ böyle lâqayd davranması qırımtatarlarda belli bir duyğularnı qozğamasına alıp kele.

Meydanğa kelgen bu vaziyette bizler açıqtan-açıq şunda iqrar olmamız zarur ki, qırımtatar halqı meselesi çeziminiñ ep keri çekilmesi avropa halqları arasında eñ qadimiy ve özgün milletniñ yoq olmasına sebepçi olur.

Aytıñızçı, bu vaziyette qırımtatarlar ne yapmalılar? Qırımtatarlarnıñ Ukraina içersindeki Vatanlarından başqa iç bir yerde Vatanları yoqtır. Olarnıñ şekillenmesine imkân yaratqan topraq Ukrainanıñ terkibiy qısmıdır.

Bundan kelip çıqaraq, şunı da köremiz ki, qırımtatar halqı sürgünliginiñ aqibetlerini yoq etmek, qaytuvı, yerleşüvi ve aqlarınıñ tiklenüvinen bağlı meselelerniñ çeziminde Ukraina halqara cemaatçılıqnıñ acele yardımına muhtacdır. Öz tarafından, dünya ve Avropa cemaatçılığı da 21 Asırda adâ daa 1944 senesi mayıs 18 faciasınıñ aqibetleri yoq etilmegenine bifarq olamaz.

Zanımızca halqara ve avropa teşkilâtlarınıñ imayesi altında Qırımtatar halqınıñ öz Vatanında aqlarınıñ tiklenmesi, onıñ Ukrainada telükesizligi ve inkişafını teminlegen halqara forumnı eñ yaqın vaqıtta keçirmek lâzim.

Bazı muhaliflerimiz desene öz evlerinde kendileri bu meselelerni çezip olamaylar, diye bizim böyle teklifimizni yersiz sayalar, Biz bu sualge de açıq cevap qaytaramız: eger öz vazifedar hadimlerimiz ve devlet erbaplarımız qırımtatar meselesini çezüv yollarını tapalmay ekenler, halqara teşkilât ve ihtisaslaştırılğan institutlarnı yardımğa çağırmaq ayıp degil. Aksine, Ukraina ve qırımtatar halqı öz problemlerinen yüzge-yüz yañğız qaldılar. Qırımğa endi qaytqan 280 biñ ve qaytmağa istegen aman-aman 120-130 qırımtatarlarnıñ qaytuvı ve yerleşüvi aynı şu problemlerniñ çezimine bağlıdır. Ve olar halqara cemaatçılıqnıñ yardımına lâyıqtırlar. Em yardım er taraflı olaraq, qırımtatar halqınıñ inkişafını teminlemesi kerek.

Halqara cemaatçlıqnıñ yardım berüv usulları Ukraina azası oldığı halqara teşkilâtlarnıñ imayesi altında ve qırımtatar halqı vekilleriniñ iştirakinde işlenmesi lâzimdir.

Fikrimizce, mezkür forum, vazifesi – regionda davalar qopmasınıñ ögüni aluv, inqirazlarnı tertipke ketirüv, qavğa aqibetlerini yoq etüv olğan ÖBSE imayesi altında keçirile bilir.

Epiñizge diqqatıñız içün teşekkür bildirip, Qırımtatar halqınıñ öz Vatanında aqlarınıñ tiklenmesi, onıñ Ukrainada telükesizligi ve inkişafını teminlegen halqara forumnı keçirüv boyunca kirsetilgen teklif açıq ve samimiy muzakere etilecegine ümüt etem.

Kiyev, 2011 senesi, oktâbr 5.