Refat Çubarov: Çehiyalı siyasetçiler ile semereli ve muntazam temasımız demokratiya meselelerinde Çehiya Avropa Birliginde eminliknen munasip yer alğanından delâlet bere

16 May 2013

Mayıs 16 künü Qırımtatar halqı Meclisi reisiniñ birinci muavini Refat Çubarov ve Meclis reisiniñ muavini Remzi İlyasov çehiyalı senatorlar – Çehiya Parlamenti Senatınıñ Avropa Birligi meseleleri boyunca komitetiniñ azalarınen körüştiler. Erkânında Çehiya Parlamenti Senatınıñ Avropa Birligi meseleleri boyunca komitetiniñ reisi Miroslav Kreyç, reis muavinleri Zdenek Besta, Antonin Maştalirja ve Yozef Taborski bulunğan delegatsiyağa Çehiyanıñ Ukrainadaki Elçisiniñ siyasiy meseleler boyunca yardımcısı Lüboş Vselu ve Çehiya Cumhuriyetiniñ Donetskteki baş konsulı Ondrey Moravek refaqatlıq yaptılar.

Qırımtatar halqı Meclisini körüşüvde bunıñ kibi de Meclisniñ tışqı alâqalar bölüginiñ başı Ali Hamzin ve Meclis Kâtibiyetiniñ başı Zair Smedlâyev temsil ettiler.
Musafirlerni selâmlarken Refat Çubarov çehiyalı senatorlarnıñ Mecliske teşrif buyurmaları büyük şeref olğanını ve çeh siyasetçileri qırımtatar meselesine büyük diqqat ayırğanları qat-qat quvançlı olğanını qayd etti. “Çehiyalı siyasetçiler ile semereli ve muntazam temasımız demokratiya meselelerinde Çehiya munasip yer alğanından delâlet bere, – dedi Çubarov. – Bunı beñzer tarihımız da belgiledi, çünki qırımtatar halqı yaşağan rejim tesiri Çehiyada da sezilmekte”.

Çehiyalı siyasetçilerniñ qırımtatar halqınıñ matem künü olğan mayıs 18 arfesinde kelmeleri simvolik bir vaqiadır, dedi Refat Çubarov. Öz tarafından Çehiya Parlamenti Senatınıñ Avropa Birligi meseleleri boyunca komitetiniñ reisi Miroslav Kreyç Çehiya delegatsiyası bu künlerde qırımtatar halqınen beraber olmaq ve 20-nci asırnıñ qanlı facia qurbanlarınıñ hatırasını añmaqnı borcumız, dep sayamız, dedi. “Bizim halqımız 1944 senesi facialı vaqialarnı bile ve unutmay, bu künlerde biz qırımtatarlarnen beraber yas tutamız, dedi Miroslav Kreyç. – Çeh halqı kommunist rejiminiñ qanlı usullarını öz başından keçirdi, amma 1944 senesi faciası ve onıñ aqibetleri misilsizdir. Delegatsiyamız Aqmescitteki demiröl vokzalı yanındaki sürgünlik qurbanlarınıñ hatırasına qoyulğan taş üstüne çeçekler qoymaq niyetinde”.

Çehiya Parlamenti Senatınıñ Avropa Birligi meseleleri boyunca komiteti reisiniñ söylegenine köre çehiyalı siyasetçilerniñ Qırımğa iş ziyareti ve Meclis yolbaşçılarınen körüşüviniñ maqsadı yarımadadki siyasiy-içtimaiy vaziyetniñ hususiyetlerinen tanış olmaqtır. “Bugün bunıñ emiyeti daa ziyade büyük, çünki Ukraina şimdi Avropa Birliginen birleşme aqqında añlaşmanı imzalav hususında söyleşüvler basqıçında turmaqta. Bu ceryannıñ muvafaqiyetli olmasına tesir etebilecek er angi, olsun müsbet, olsun menfiy malümat biz içün büyük rol oynay”, – dedi Çehiya Parlamenti Senatınıñ Avropa Birligi meseleleri boyunca komitetiniñ reisi. Tafsilâtlı subet vaqtında taraflar qırımtatarlarnıñ qaytuvı ve yerleşmesine, Ukraina vatandaşlığını almaq, milliy tasil ve milliy matbuatnıñ inkişafına dair meselelerni muzakere ettiler.

“Sovetler birligi qırımtatar halqını özgün halq sıfatında tanımadı. Qırımtatar sözü pasport hızmetleriniñ cedvellerinden çıqarılıp, bizlerni “tatar” diye yazdılar, – dedi öz çıqışında R. Çubarov. – Bugün Ukraina qırımtatar halqınıñ qaytmasına mania olmay, qaytmağa aqqıñız bar, dey, lâkin qaytıp kelgenlerge yardımını yıldan-yılğa eksilte, qoltutmaq yerine yolumızğa ep sedler çeke”.

Reis birinci muavininiñ aytqanına köre Ukraina mustaqilliginiñ 22 yılı içinde qırımtatar halqınıñ qaytması ve yerleşmesi meselelerini çezgen iç bir qanun qabul etilmedi.

Bunıñ kibi de Refat Çubarov Ukraina ve Qırımda bugünki siyasiy ve iqtisadiy vaziyet aqqında fikirinen paylaşıp, qırımtatar halqınıñ öz Vatanında aqlarını tiklev, Ukrainada onıñ telükesizligi ve inkişafını teminlev boyunca halqara forumğa azırlıqnıñ ketişatı aqqında ayttı.

“Qırımtatar meselesi çeziminiñ kölemi o qadar büyük ki, Ukraina bir kendisi buña qadir degil, – dep añlattı Çubarov. – Aynı şunıñ içün de halqara cemaatçılıq yardım etmege istey ve qırımtatarlarnıñ ukrain cemiyetine qatıluvnıñ uquqiy usullarını işlemege azır. Amma Halqara forumnı keçirüv meselesine Ukraina devleti alâ daa müsbet bir cevap bermedi”.

Meclis yolbaşçılarınen körüşüv neticelerini izaatlarken, Çehiya Parlamenti Senatınıñ Avropa Birligi meseleleri boyunca komitetiniñ reisi Miroslav Kreyç qırımtatar meselesi keçmişte dünyada olğan menfiy adiselerniñ aqibetidir, dedi. “Bu yalıñız Ukraina ve Qırımnen bağlı degil. Bugün Ukraina küzde Vilnüste olacaq sammitte birleşme boyunca añlaşma imzalanması yolundadır. Bazı bir insanlar Añlaşmanıñ imzalanması soñki adım, dep yañılalar.

Asılında ise bu uzun yolda atılğan ilk adımdır. Şu ceryan çerçivesinde Ukraina qanunlarınıñ bir sıra saalarını, şu cümleden sürgün etilgenlerniñ statusını, tertipke ketirmeli, – qayd etti siyasetçi. Miroslav Kreyç bunıñ kibi de şunı qayd etti ki, Qırım ükümeti vekillerinen keçirilgen körüşüvlerde qırımtatar halqınıñ vaziyeti ve onıñ ögünde turğan müim meselelerge toqunılmadı.

Meclis ziyaretinden soñ çehiyalı siyasetçiler delegatsiyası Meclis yolbaşçılarınen birlikte Qırımtatar halqı sürgünligi qurbanları abidesine çeçekler qoydılar.