Professor Refiq Muzafarovnıñ ömür arqadaşı belli qırımtatar aliminiñ şahsiy arhivini Meclis arhivine bermek qararı aqqında bildirdi

2013 senesi dekabr 24 künü Qırım müendislik-pedagogika universitetinde belli folklorcı alim, professor, qırımtatar folklorınıñ tedqiqatçısı R. Muzafarov doğğanını 85 yıllığına bağışlanğan ilmiy konferentsiya ötkerildi.

QMPU ve Refiq Muzafarov doğğanınıñ 85 yıllığı munasebetinen hatıra tedbirlerini keçirüv boyunca teşkiliy komitet tarafından azırlanğan konferentsiyada Meclis reisi Refat Çubarov, QMPU rektorı Fevzi Yakubov, Meclis azası, Teşkiliy komitet başı Bekir Mamutov, Qurultay Teftiş komissiyasınıñ reisi Ali Özenbaş, Refiq Muzafarovnıñ qarısı – Azaliya Korotkaya, alimniñ soy-aqrabaları ve zenaatdaşları, QMPU ocaları ve studentleri iştirak ettiler.

Professor ile tanışqanı, soñra birlikte çalışqanı aqqında hatırlavlarınen paylaşqan Meclis reisi Refat Çubarov onı öz halqına nisbeten adalet içün cesürane küreşken insan olaraq tarif etti.

“Professor Muzafarov devrimizniñ parlaq bir şahısıdır, qırımtatar filologiya ilimine salmaqlı isse qoşqan, Qırım ve qırımtatar halqınıñ tarihından yalan ve iftiranıñ alıp taşlanması içün ne küçü, ne sağlığını ayamağan insandır, – dep qayd etti R. Çubarov.- Meclis reisi bunıñ kibi de hatırlattı ki, 1991 senesi Refik Muzafarov II Qurultay delegatı olaraq saylanğan. Meclis azası olaraq medeniyet, til ve din meselelerini idare etken edi.

QMPU rektorı, professor Fevzi Yaqubovnıñ aytqanına köre onıñ ocası ve dostu Refiq Muzafarov qırımtatar halqı milliy areketiniñ iştirakçisi olğanı içün çoq vaqıt devamında aqsımlandı. “SSSR oquv müessiselerinde onı işke almadılar, eserlerini derc, tertip etken luğatlarını neşir etmediler, ilmiy unvanlarını lâğv etmege tırışıp, matbuatta qaraladılar, – dep hatırladı Fevzi Yaqubov. – Amma o bütün bu eziyetlevlerge baqmadan öz halqınıñ menfaatlarına sadıq olıp qaldı ve qırımtatar halqınıñ tarihı boyunca qıymetli eserlerini qaldırdı.

Refik Muzafarovnıñ ilmiy faaliyetine bağışlanğan maruzalarnen çıqışta bulunğan Filologiya ilimleri namzetleri, QMPU qırımtatar ve türk edebiyatı kafedrasınıñ ocaları Fera Seferova ve Leniyar Selimova alimniñ qırımtatar iliminiñ inkişafına, folklorşınaslıqqa qoşqan qocaman issesini qayd ettiler. Professor Muzafarovnıñ refiqasına muracaat etken Leniyar Selimova alimniñ elyazmalarını neşirge azırlavda universitet ocalarına yardımcı olmasını rica etti.

Belli ki, professor Refiq Muzafarov çoq yıllar devamında hasta olıp, soñra közleri körmedi. 2011 senesi belli qırımtatar alimi ve folklorcısı vefat etti ve Aqmescitteki Abdal mezarlığında defn etildi. 2013 senesi dekabr 25 künü saat 14-te onıñ qabirine baştaşı qoyulacaq.

Refiq Muzafarov ile 50 yıl beraber yaşağan ve qocasınıñ vefatından soñ İslâmnı qabul etken Azaliya Mihaylovna Meclis, Bekir Mamutovnıñ reberligindeki teşkiliy komitetke hatıra tedbirlerini azırlav, baştaşnıñ ve dekabr 25 künü saat 12-de Aqmescitte 8 mart soqağında professor yaşağan 4-nci evde qoyulacaq hatıra tahtasınıñ yapılmasında yardım etkenleri içün teşekkür bildirdi. Bundan da ğayrı professor Muzafarovnıñ qarısı belli qırımtatar aliminiñ şahsiy arhivini Meclis arhivine bermek qararı aqqında bildirdi.

Öz nevbetinde Meclis reisi Refat Çubarov Azaliya Mihaylovnağa böyle qıymetli bahşışı içün teşekkür bildirip, berilecek arhiv Meclisniñ medeniyet, tarih ve maneviy ömür meseleleri boyunca idare reisi Bekir Mamutovnıñ yolbaşçılığında mütehassıslar tarafından yazıp alınması ve tarif etilmesi kerekligini ayttı.

Malümat içün:  Refiq Muzafarov 1928 senesi dekabr 27 künü Aqşeyh rayonınıñ Büyük-As köyünde dünyağa kelgen. 1944 senesi onıñ ailesi bütün halqnen beraber Uralğa sürgün etilip, soñra olar Özbekistanğa köçkenler.

1953 senesi orta mektepni müddetinden evel bitirgen soñ o zavoda çalışa ve Taşkent pedinstitutınıñ rus tili ve edebiyatı fakultetinde ğiyabiy oquy. 1960 senesi Qazanda qırımtatar atalar sözleri boyunca namzetlik dissertatsiyasını qorçalay. 7 yıldan soñ Bakuda “Qırımtatarlarnıñ folklorı ve onıñ şarqity slavânlarnıñ ağzaki-şiiriy icadınen alâqaları” mevzusında dkotorlıq işini qorçalay.

Professor Muzafarov tertip etken Rusça-qırımtatar (20000 söz) ve Qırımtatarca-rusça (15000 söz) luğatlarnı SSSR İlimler Akademiyası Tilşınaslıq institutınıñ türk tiller sektorı tarafından neşirge tevsiye etile. Amma 1972 senesi “Trud” gazetasında “Professor sınavdan keçmedi” serlevalı iftira maqalesi basılğan soñ Muzafarov 1975 senesine qadar ocalıq yapmaq aqqından mahrum etile.

Bir qaç yıllar devamında oña Angren, Gorlovsk, Tobolsk pedinstitutlarında çalışmağa bermeyler, uydurma manaçıqlarnı sebep etip işten boşatalar, Taşkent pedagogika institutınıñ qırımtatar tili ve edebiyatı kafedrasına işke almaylar.

Buña baqmadan R. Muzafarov qırımtatarlarnıñ Ulu Vatan cenki devrinde yapqan yararlıqları. Qırımdan sürgün etilgen soñki vaziyeti ve qırımtatarlarğa qarşı teşviqat aqqında ğayet qıymetli malzeme toplay.

1987 senesi refiqası Azaliya ile beraber Qırımğa qayta ve Kefe şeerinde 1990 -1994 seneleri “Vatan” mecmuasınıñ 36 sanını çıqara
1990 senesi oktâbr 8 künü Qırımnıñ matbuat boyunca vilâyet idaresi qırımtatar alimleriniñ mustaqil birleşmesi olğan “Vatan” medeniy-yarıqlandıruv ve ilmiy-araştırma merkeziniñ neşir organı olğan “Vatan” jurnalını celvelge ala. Mecmuağa Refiq Muzafarov muarrirlik yapa. Mecmua qırımtatarlarnıñ tarihı, medeniyeti, qomşu ve soydaş halqlarnen alâqaları, qırımtatar meselesine diqqat ayıra. Onıñ soñki sanı 1994 senesi çıqtı.
1995 senesi Aqmescitte alimniñ çoq yıllıq emegi ve araştırmalarınıñ mahsulı olğan 2 cıltlı “Qırımtatar entsiklopediyası” dünya yüzüni kördi.

Refik Muzafarov “Rus-türk folklor alâqaları”, “Yaqutlarnıñ ikmetli ibareleri”, “Tatar folklorınıñ zemaneviy vaziyeti”, “Türk tilli halqlar folklorınıñ öçerkleri”, “Qırımtatar folklor rus edebiyatında” serlevalı ilmiy maqalelerniñ müellifidir.

2011 senesi dekabr 20 künü devamlı hastalıqtan soñ Refiq Muzafarov vefat etti.