Noman Çelebicihan: «…Memleketni qurtarmağa borclu edim» Qurultaydaki çıqışından. 1917 senesi, iyül

23 Fevral 2012

1918 senesi fevral 22-den 23-ke keçer gecesi Qırım musulmanları icra komitetiniñ reisi, Qırım, Beyaz Rusiye, Poloniya ve Litvaniya musulmanlarınıñ müftisi, Qırım Halq Cumhuriyeti Milliy ükümetiniñ başı ve qırımtatar edebiyatınıñ meşur klassigi Noman Çelebicihan Aqyar apshanesiniñ azbarında qurşunlandı.

Bu facianıñ 94 yıllığı munasebetinen 23 fevral künü bütün Qırım boylap N. Çelebicihannı añma merasimleri ötkerildi.

Aqyarda çoqadamlıq miting keçirilip, apshane binasınıñ divarındaki hatıra tahtasına çeçekler qoyuldı.

Er bir qırımtatarı içün kerçekten de bu ulu insannı añmaq içün adamlar Qırımnıñ çeşit yerlerinden keldiler.

Hatıra tahtası yanında Qırımtatar halqı Meclisiniñ birinci muavini, Bütündünya qırımtatar kongressiniñ prezidenti Refat Çubarov, Qırım musulmanlarınıñ müftisi acı Emirali Ablayev, Meclis Kâtibiyetiniñ başı Zair Smedlâyev, “Bizim Qırım” halqara yaşlar teşkilâtınıñ reisi Abduraman Egiz, Saq rayon musulman cemiyetiniñ başı Seytasan Asanov ve digerleri çıqışta bulundılar.

Qırım musulmanlarınıñ müftisi Emirali efendi Noman Çelebicihannıñ hayatı ve faaliyeti aqqında aytıp, ruhuna dua oqudı.

“Yüksek bilgili, İstanbul ve Sankt-Peterburg universitetlerini bitirgen oqumış, qısqa ömüri içinde halqı içün pek çoq iş yapıp yetiştirgen insannıñ öldürilgenine 94 yıl oldı, – dedi Refat Çubarov. – O, epimizniñ hatıramızda. O Qırımtatar halqınıñ birinci qurultayını teşkilâtlandırğan, Qırım müftisi, belli siyasetçi, yazıcı ve şair olğan bir insandır. Noman Çelebicihan Qırım ve qırımtatarlarnıñ tarihını yaratqan insanlardan birisidir”,

Noman Çelebicihan qırımtatar halqınıñ tarihına eñ aqıllı, oqumış ve istidatlı insanlardan biri olaraq kirdi. Onıñ “Bastırıq”, “Ay gidi…”, “Yolcu Ğarip” kibi keçken asırnıñ başında yazğan şiirleri bugün de mekteplerde ögrenile, “Ant Etkenmen” şiri ise qırımtatarlarnıñ milliy gimni oldı.

İlle onıñ teşebbüsi ile qırımtatar tilinde “Millet” ve rus tilinde “Golos tatar” milliy gazetaları neşir etildi. O, Qırımnı İsveçre kibi serbest ve abadan körmekni arzu ete edi. Qırım Halq Cumhuriyeti Anayasasını işlev komissiyasında çalıştı.

Qırımtatar halqınıñ o zaman başlanğan küreşi bugünge qadar devam ete, biz bugün de öz toprağımız ve öz-özümizni belgilev uquqı oğrunda areket etemiz.