Menu 
Mustafa Cemilev: «Federal Telükesizlik Hizmeti qirimtatarlarni parçalavğa 20 million dollar ayirdi»
02 Dekabr 2011
– Mustafa-ağa, Siz yaqında 68 yaşnı toldurdıñız. Özüñini nasıl duyasıñız?
– Cismaniy ceettenmi? Pek güzel is etem, çünki künde 40-50 daqka sportnen oğraşam. Amma Qırımda olğanımda, Kiyevde böyle imkânım yoqtır. Menim babam 83 yıl yaşap, ne zaman ölecegini tam bile edi. Menim dedem de 83 yaşını toldurıp, ölmezden evel babama: “Alla saña da bu yaşqa kelmekni nasip etsin!”, diye tilegen. İşte, babam da 83 yaşını toldurğanda anama: “Men bu sene ölecem”, degen. Cenazeden soñ anam maña: “Saña da babañnıñ yaşına yetmek qısmet olsın”, degende men: “Ne söyleysiñ, anam! Yoruldım artıq…”. Bu 1982 senesi, altıncı kere yaqalanmamdan biraz evel, 40 yaşımda ekende olğan edi.
– Mecliske reislik yapmağa istemegeniñzni şu yorğunlıq sebebindenmi bildirdiñiz?
– Yoq, başqa sebepleri bar. Bu dünyada epimiz musafirmiz, ölüm apansızdan kele bilir. Böyle vaqıtta men 20 yıldan ziyade reislik yaptığım organğa yañı rehber saylavda belli bir problemler çıqması mümkün. Şunıñ içün de men, bu iş tertip-nizamnen keçmesi içün yerime başqasını pekitmek isteyim
– Halefiñizni azırlaysıñız demek?
-Böyle demek doğru olmaz, biz Qırım hanlığı devrinde degilmiz ki. Meclis reisini Qurultaynıñ 250 delegatı gizli rey berip saylay. Söz kelimi, bizde hanlarnı da, umumhalq toplantılarında olmasa da, hanlıqtaki zadekânlarınıñ meclisinde saylağanlar. Şimdi reislikke namzetlerni baqamız. Birisinde bir yahşı çizgi bar, digeriniñ başqa hususiyetleri kelişe. Keşkem olarnı birleştirmekniñ çaresi olsaydı! Teessüf ki, olmay.
– Bu insanlar:Refat Çubarov ve Remzi İlyasovmı?
– Soñki Qrultayda men Meclis reisi vazifesine seçilmekten red ettim ve madam ki, nizamnamemizge köre böyle red etüv sözsüz qabul etile eken, öz adımdan bu vazifege Refat Çubarovnı teklif ettim. Amma öyle qızğın bir munaqaşa qoptı ki, Qurultay menim istifağa ketmek istegime qoltutmadı. Men, kelecek Qurultayda mıtlaqa başqa reis saylanması şartınen, tekrar seçilmege razılıq berdim. Reis alternativ esasta yani bir qaç namzet olğanı alda saylanması kerek. O sefer Qurultayda menden ğayrı, Refat Çubarov ve Remzi İlyasov eñ çoq rey qazandılar. Zanımca, olarnıñ ekisi de Meclisniñ yolbaşçısı ola bilirler. Ebet, başqa munasip namzetler de bar. Em er birinde başqasında olmağan müsbet çizgiler mevcut. Eger olar arasında sağlam reqabet olıp, biri-birilerine yardımcı olsalar, iñqirazğa sıra qalmaz. Ya kendim de Meclisten uzaqlaşmaq niyetinde degilim ki, elimden kelgeni qadar yañı reiske yardım etecem.
– Siz qayd etken namzetlerden ğayrı Qırım inkişafı vaqufınıñ reisi Rustem Ümerovnıñ adı da sıq tilge alınmaqta.
– O, kerçekten de aqıllı insan, lâkin Rustem kendisini siyasetten ziyade iqtisadiyatta ve bizneste köre. Bundan da ğayrı, o, daa pek yaş.
– Siziñ ketüviñiz Meclisniñ itibarını halqara seviyede tüşüreceginden saqınmaysıñızmı? Çünki bir çoq alâqalarnı aynı siz qurdıñız, Sizni bütün Avropa bile.
– Olar Mustafa Cemilevnen şahıs olaraq degil de, milletniñ vekâletli organına yetekçilik yapqan insannen qonuşalar. Ebet, şahsiyetniñ de emiyeti az degil. Kerçekten de, menim Avropanıñ deyerlik bütün devletlerinde, Amerika, Kanada ve arap memleketlerinde dostlarım bar. Aman-aman epsi ğarp devletlerinde ta dissidentlik devirde icret etken arqadaşlarım yaşay. Türkiyede ise protokol sayğısını kösterip qabul eteler. Lâkin bütün bu şeyler yıllar devamında
Elde etilgen şeylerdir. Çubarovda bular yoq, çünki o, menden yaş ve Milliy areketke keççe qoşuldı. Amma onıñ adı endi bir çoq memleketlerde belli, Ukrainanıñ yuqarı siyasiy dairelerinde ise itibarı pek büyük. Remzi İlyasovnı çetelde pek o qadar yahşı tanımasalar da, Qırımda onı er bir semetdeşimiz bile.
– 2012 senesi em meclis reisi, em Uk raina Yuqarı Şurasına deputatlar saylanacaq. Siz de iştirak eteceksiñizmi?
– Eger tolusınen proportsional sistema olsa edi, biz eki yer qazana bilirdik. Madamki, saylav qarışıq sistema boyunca eken, majoritar sistema boyunca aslı da şansımız yoqtır, çünki qırımtatarlar Qırım boylap yerleştiler ve iç bir saylav okrugında bir namzetni saylamaq içün rey yeterli degil. Şunıñ içün bizge tek bir yer teklif etip, ekincisi – tahminiy olacaq, yani ya keçer, ya keçmez. Şu bir yer Meclisniñ yañı reisine berilgenini isteyim. Halq deputatı vekâletliklerine, deputatlıq toqunmamazlıqqa malik olaraq onıñ devlet yolbaşçılarınen er angi vaqıtta körüşmege, reis vazifesini becermege imkânı olacaq. Bundan dolayı reis ve halq deputatlığına namzet meselesini aynı vaqıtta çezmek lâzim.
– Bugünde-bugün özüni qırımtatar muhalifeti, dep adlandırğan muhalifleriñiz faal areketlerge keçtiler. Siziñce, bu kimge elverişli?
– Anda çeşit insanlar bar. Meselâ, Enver Ametov öz vaqtında Meclis azası edi, amma milliy qurultayımıznıñ nizamnamesine zıt işleri içün 1997 senesi quvuldı. Kendilerine bugünki vaziyette yer tapalmağan milliy areket veteranları da bar. Misal içün, Eldar Şabanov – keçmişte Milliy areketniñ cesür iştirakçisi, sovetler devrinde er angi daqqada yaqalanacağını bile-bile turıp er angi miting ve numayışlarda çıqışlar yaptı. Lâkin zaman deñişti, vaziyet başqa oldı. Şimdi devlet yolbaşçılarını qaralap çıqmaq içün aslı da cesürlikniñ keregi yoq. Bu adam ise başqa iç bir şeyge ögrenip olamadı, öyle de 4 sınıf tasilinen qaldı. Böyle bilgilerinen kimge ne ögretecek de, kimge yetekçilik yapacaq? İşte, bu kibi insanlar reisniñ nuqsanlarını qıdırıp, etraflarına Meclisnen narazı olğan adamlarnı toplamağa tırışalar. Deyler ki: “Mustafa Cemilev yanına yaş-yavqanı toplap, veteranlarğa qulaq asmay”. Birinciden, toplağanımız yoq – olar qurultayda saylandılar. Ve bundan da ğayrı, şu “yaş-yavqanıñ” bilgisi ve malümatı “veteranlarıñkinden” qat-qat ziyadedir. Bazı bir “veteranlar” ise Milliy areket – bu nasıl da ticariy bank degil ki, oña yatırımlar yapıp soñra iç bir qasevetsiz kelirine yaşamaq mümkün olmağanını alâ daa añlap olamaylar. Sovetler devrinde Milliy areketimizde gebecilerniñ imayesi altında bulunğan parallel “aqımlar” olıp, olarnıñ faaliyeti tek “tuvğan lenin partiyasına” muracaatlardan ibaret olıp, cian cemaatçılığına ya da deyik, Grigorenko ve Saharov kibi dissidentlerge hıtap etmek ise halqımızğa zarar ketire, dep sayıla edi. Olar öz “idarecileri”niñ ögretkeni kibi o zamanlarda da bizge qırımtatar halqınıñ duşmanı, Merkeziy Taqiqat İdaresiniñ casusları dey ediler. Bugün ise bazıları kendilerini “Milliy areket veteranları” dep tanıtmağa ve halqqa aqıl ögretmege tırışalar.
– Amma, yalıñız qırımtatarlardan degil de, tıştan da tesir etile.
– Qırımğa daima Rusiyeniñ strategik menfaatları bulunğan bir region olaraq baqılmaqta. Bizim muhaliflerimizni pekitmek içün büyük iş alıp barıla. Maqsadları – Meclisni zayıflatmaqtır. Em bu menim sözlerim degil, Ukraina Tışqı İşler nazirliginiñ belirtmesidir. 2009 senesi Ukrainada sanki elçihane hadimi olaraq çalışqan Baş Keşif İdaresiniñ polkovnigi Vladimir Lısenkonı memleketten çıqarğanlarında, onı meclis yolbaşçılarını vazifesinden çetleştirüv ve reberlikke Rusiye tarafdarları olğan qırımtatarlarnı siñdirüvde suçladılar. 2009 senesi iyül ayında aynı şu qabaat boyunca Rusiyeniñ Odessada baş konsulı olıp çalışqan ekinci diplomatnı quvdılar. Matbuatta qayd etilgenine köre, “diplomatlarnıñ” bu faaliyetine o qadar yüksek emiyet berilgen ki, olar yaptığı işleri aqqında bivasta Pütinniñ özüne esap bergenler. Quvulğan Lısenko muntazam sürette mında kele, şegirtlerinen, şu cümleleden qırımtatarlarınen de, körüşe, qıymetli bahşışlar tarqata. Doğru, ellerinde paranen tutmadıq, amma operativ malümatlarımız bar.
– Bunı qaydan bilesiñiz?
– Rusiye teşviqatı Meclisni daima ruslarğa qarşı bir qurum, dep köstermege tırışa, albuki Rusiyede beraberlikte totalitar rejimge qarşı küreştigimiz pek çoq dostlarımız bar. Olarnıñ balaları da aynı şu demokratik ruhta terbiye kördiler. Bazıları akimiyet strukturalarında belli bir vazifelerni işğal eteler. İşte, bizge qarşı areketlerden haberdar olğan dostlarımız aman bizge bildireler. Çünki Meclisniñ mahsus keşçifleri yoqtır (küle). Men matbuatta Rusiye keşifleri qırımtatarlarğa qarşı iş alıp barğanları hususında söyledigimden soñ Ukraina Telükesizlik Hızmetinden kelip, böyle malümatlarnı qaydan alğanımnen meraqlandılar. Ya Ukraina Telükesizlik Hızmeti, prokuratura ve diger idarelerniñ elinen Mecliske qarşı yapılacaq operatsiya ve areketler tafsilâtlı şekilde yazılğan malümatnı qaydan alğanımıznı olarğa nasıl aytabilirmki?
– Planlaştırılğan iş kete, dep belleysiñmizmi?
– Bu seneniñ mayıs ayına ait informatsiyada Mecliske qarşı planlaştırılğan tedbirlerniñ on-on beş maddesi qayd etilgen. Kene şu yılnıñ endi oktâbr ayına ait informatsiyada ise qararnen on madde belgilengen. Bundan evel Federal Telükesizlik Hızmeti Mecliske qarşı faaliyet ve qırımtatarlar arasına şına qaqmaq kibi işlerge 20 million dollar ayıracağı aqqında haberni aldıq. Men şu munasebetnen Qırımğa FTH eski yolbşaçısı Nalivayçenkonı Qırımğa davet etip, bu işlerniñ ögüni aluv yollarını muzakere ettik. O da, bu maqsadlarğa sermiya ayırılğanından haber olğanını bildirdi, amma artıq iş başında olmağanından dolayı yardım etalmaycağını söyledi.
Yarım yıl evelki informatsiyadaki bazı maddeler maña qalıpqa sığmaycaq şey olıp köründi. Meselâ, mına böyle madde: “Qırımtatar halqı milliy areketi veteranlarınıñ adından qırımtatar halqına, cian cemaatçılığına, Norvegiyadaki Nobel komitetine muracaat azırlanıla. Bu muracaatta Cemilevge Nobelniñ barışıq mukâfatı berilmemesini esaslandırmaq planlaştırıla.
Mezkür muracaat etrafında şamata qopması közde tutula…” Menim içün bu şaşılacaq bir al olıp köründi. Öz halqınıñ vekâletli organınıñ yolbaşçısına böyle mukâfatnıñ berilmesine qarşı çıqacaq qırımtatarını tasavur bile etalmadım. Ya bu mukâfat halqımız meselesini öyle bir yüksek seviyege köterip, bir çoq problemlerimizniñ çezilmesine siltem olabilirdi. İşte, bilgeniñiz kibi böyle muracaat da, etrafında rus tilli matbuatta köterilgen şamata da oldı.
– Daa nasıl maddeler bar?
– Baş üstüne, oquyım: “Qırımda Koordinatsion ştab nezareti altında erkânında Rusiyeli bir qaç ekspert, konsultant ve siyasiy tehnologlar, mahsus hızmet vekilleri olğan bir sıra yañı qırımtatar cemaat teşkilâtlarını meydanğa ketirüv”. “Mecliske qarşı küçlü ve sert muhalifet vazifesini boynuna alğan yañı içtimaiy-siyasiy areketni şekillendirüv”. “Mecliske ve Müftilikke muhalif olğan habaşi, vahhabiy, salafit, hizb, tabliğ diniy gruppalar, “Avdet-Sebat” gruppasınıñ areketlerini birleştirmek boyunca zarur iş alıp barmaq”. Bunıñ kibi de, Cemilev ketken soñ Meclisniñ başına kimni qoymaq mümkünligi de tarif etile. Konkret namzetler kösterilgen. Doğru, bu namzetler Rusiyeden degil, belki Cemilevge köre olar telükeli olıp körünmeydirler.
– Siz böyle alternativadan qorqasıñızmı?
– Bu planlardan iç bir hoş şey olmağanı kibi, yañı bir şey de yoqtır. Halqımıznı parçalamaq oğrunda yapılğan fesat, fitnelerge biz çoqtan alıştıq ve olarğa qarşı turmaqnıñ yollarını da taptıq. Em qırımtatarlar, em de umumen devlet içün eñ havflısı ve deşetlisi radikal diniy gruppalarğa qoltutılmasıdır.
Kimdir çetten tatarlar biri-birini soyğanını sevinip bekleydir, lâkin belli ki, bu, ne tatarlarnı quvandırır, ne de devletimizni. Bunıñ kibi de, şu yıl oktâbr ayında işlengen malümattaki daa bir maddege inanmaq küç. Onda denile ki: “Qırımnıñ çeşit regionlarından adamlar celp etilgeni alda bir qaç kütleviy narazılıq (tırnaq içinde “qorquzuv aktsiyaları”) aktsiyasını keçirüv. Bu tedbir matbuatta keniş aydınlatılıp, Qırımda Meclisniñ faaliyetinen ciddiy narazılıq artqanı kösterilecek”. Siz artıq bilesiñiz, sekta vekilleri celp etilgen ve “qorquzmaq içün” Cemilevniñ qorqulığı yaqılğan böyle tedbir Aqmescitte noyabr 21 künü ötkerildi. Qırımtatarlar böyle qılıqnı keskin qaraladılar. Bazı siyasetçiler ise “etraflarına qırımtatarlarnı daa sıqı toplamaq içün qorqulıqnı yaqqan pezemeklerni meclis tarafdarlarınıñ kendileri topladılar”, degen laf da çıqardılar. Qomşularımıznıñ Meclis yolbaşçılarını deñiştirmek ile bağlı planları ise hırsızlanğan bücet sermiyalarnıñ üstüni qapatmaq, dep bilem. Çünki olar menim istifağa ketecegimni bunsız da pek yahşı bileler, amma bu esnadaki yutuqnı kendi esaplarına yazmağa isteyler.
– Qırımğa siznen munasebetleri kergin olğan yañı baş nazirni tayinlediler.
– O, evel kerçekten de bizge nisbeten, şahsen maña degil, umumen qırımtatarlarına nisbeten yaramay davranıp, gazeta saifesinden qırımtatarlarına qarşı yapılğan stalin cinayetini aqladı. Amma madam ki, Prezident onı muhtariyat baş naziri olaraq tayinler eken, duyğularğa berilmeden mevcut problemlernı çezmek usullarını araştırmalımız. Bazı adamlar qırımtatarlarnı parçalav maqsadında yapılğan soñki aktsiyalarnı Mogilövnıñ Qırımda peyda oluvınen bağlaylar. Amma bu böyle degil, dep belleyim. Maña Mogilövnıñ kabinetinde olğan bir laqırdı aqqında ayttılar. Oña qırımtatarlarnıñ meselelerini Meclisnen degil de, “Sebat”nen çezmekni teklif etkenlerinde o, halqnı “Sebat” ya da daa ufaq-tüfek gruppalar degil de Meclis temsil ete, degen. Yani, bu insan tarafımıznı tutmasa da, müimi, işni kimnen körmek kerekligi faydalı olğanını añlay.
– Siz onıñnen baş nazir olıp tayinlengeniniñ sabasına körüştiñiz.
– Biz üç saat qadar qonuştıq. Körüşüvde Çubarov ve halq deputatı Deyç de iştirak ettiler. Problemlerimiz ve kelecekte özara munasebetlerimiz aqqında laf ettik. Müim meselelerimizni qayd etip, evelki baş nazir Cartı ile munasebetlerimiz, bıltır yazda Qırımğa kelgen Prezidentnen “Vekiller keñeşi”niñ formatını deñiştirüvi sebebinden öyle de körüşmegenimiz aqqında ayttıq. Topraq meselelerinde ayrıca toqtaldıq. Keskin laflarğa sıra tüşmedi. Olıp keçken körüşüv aqqında matbuat içün birlikte “kömmünike” azırlamaqnı bile keliştik
– Öz başına topraq işğal etüv meselesi siziñce nasıl çezilebilir?
– Doğrusını aytsam, Meclis soñki yıllarda bu meselege az diqqat ayırdı, çünki anda Meclisniñ qararlarına qulaq asmağan “komandirler” peyda olıp, bazıda yerli meclislernen kelişmeden yer işğal ettiler, şamata çıqardılar ve daa resmiyleştirilmegen damartılarnı sattılar, öz başına bir semetdeşimizni quvıp, yerine başqasını qoydılar. Şunıñ içün Cartı topraq meseleleri boyunca öz komissiyasını tizip, bularnı tek Meclisnen çezecegini bildirgende biz öz şartlarımıznı qoydıq. Yani damartılarnı resmiyleştirüvde eñ birinci cedvellerde nevbette turğanlar köz ögüne alınacaq. O ya da bu insan cedvelden angi sebepke köre silingenini bilip, eger bu insannıñ kerçekten de mesken qurmaq içün topraqqa muhtaclığı belgilense, onı kene cedvelge kirsetmek. Para berip kimniñdir yerine cedvelge kirgenlerge ise öz paralarını qaytarıp almaq tevsiye etildi. Tabiiy ki, bu, “komandirlerni” pek açuvlattı. Söz kelimi, noyabr 21-de qorqulıqnı yaqqanda olar da iştirak ettiler. Amma ne yaqsa-yaqsınlar, ayın-oyunları içün semetdeşlerimiz ögünde cevap bermege mecbur olurlar..
– 2012 senesi Yuqarı Şurağa saylavlarda qırımtatarlar kimge qoltutacaq?
– Şimdilik siyasiy küçlerniñ o ya da bu meselelerge noqtai nazarını ögrenemiz. Er kesnen, şu cümleden Yatsenük, Nalivayçenko, Kliçko, Yuliya Timoşenko blokı ile bağ tutamız. Amma qararnı saylavğa 2-3 ay qalğanda ötkerilgen Qurultay alacaq. Partiyalarnıñ 5 fayızlıq sedni keçe bilmesine tesir etmek içün qırımtatar saylavcılarınıñ sayısı ğayet az – olğanı-olacağı 150 biñ saylavcı cedvelge alındı. Saylavda ise adeti üzre 60-70 % adam iştirak ete. Şunıñ içün keçecekleri açıq körüngen partiyalarnen añlaşacaqmız.
– Eger sizni Meclis reisi ve deputat etip saylamasalar ne işnen oğraşacaqsıñız?
– Boş vaqtım çoq olur, dep bellemeyim. Çünki halqımıznıñ siyasiy ömürinde iştirak etmek içün mıtlaqa Meclis reisi ya da deputat olmaq şart degil. Yigirmi yıldan berli zarurlığı ve qaviyligini isbat etken milliy idare organımıznı daa da pekitmek içün çalışacam. Ukraina Prezidentiniñ Qırımda temsilcilerinden biri vazifesinden ketmezden evel matbuatta qırımtatarlar ve olarnıñ vekâletli organı yarımadada stabillik diregidir, ta ki mında Meclis olur eken Qırımda ne Qarabağ, ne Kosovo ve ne Moldova olur, dedi. Halqnıñ problemlerini çezmek, onı qorçalav ve inkişaf ettirmek içün stabillik kerek.
– Mustafa-ağa, ne içün siyasette oğullarıñıznı körmeymiz?
– Biz olarnı siyasetke çekmeymiz. Er kes begengen işini yapsın. Kendilerini bizneste sınap baqmağa tırışalar, amma pek o qadar ellerinden kelmey. Hansaraynıñ evelki direktorı Petrov çoqça turistlerni celp etmek maqsadında kence oğlum Hayserge müzeyde qırımtatar qavesini açmaqnı teklif etti. Bu saada daa bir adım bile atıp yetiştirmedi ki, matbuatta şamata çıqardılar: “Nasıl ürmetsizlik! Meclis reisiniñ oğlu müzeyde alış-veriş şirketi açacaq!” Amma bu meseleni Qırım Yuqarı Şurası toplaşuvınıñ kün tertibine kirsettilerü Men bu aqta matbuattan bilip, oğluma bu ğayeden vazgeçmesini söyledim. Bu müzeyniñ azbarında başqa tükânçıqlar pek çoq. Eger de iş adamınıñ soyadı Cemilev degil de Petrov ya da Sidorov olsaydı “Aferin! Milliy medeniyetini teşviq etip, turistlerni celp ete…” der ediler.
– Qızıñız Elzara ne ile meşğul?
– Ailesinen Otuz köyünde yaşay, at turizmi içün atlarnı besley
– Siz atqa minesiñizmi?
– At üstünde tap o qadar yahşı çapmasam da bilem.
– Ya dümen başında?
– Evel aydavcım bazıda dümenniñ başına oturta turğan, amma bu aqta “Qırım” fondu direktorınıñ haberi olğanınen aydavcını eger bir daa maña dümenni berse, işten quvarım, dep qorquzğan. Ğaliba, buña onı qadınım aytqan. Bir kere qadınım ve dostlarımnen Bağçasaraydan qaytamız, olar artta oturalar, men ise aydavcınıñ yanında. Biz yerlerimizni deñiştirdik. Artta oturğan yolcularımız aman uyandılar! Qarım ise: “Esalet olğanı kibi yolda iç bir avtoinspektsiya hadimi yoq, oysa şimdi onı teslim eterdim!” – dedi.
– Siz nasıl raatlanasıñız? Nelernen meraqlanasıñız?
– İstifağa çıqayım da, o zaman raatlıqnı tüşünirim. Eñ sevgen eglencem ise bilgisayardır, çeşit saifeler boylap seyahat etem.
– Ya silâ sevesiñizmi? Ana divarda ne qadar qılıç asılı tura!
– Balalıqtan silâ seve, qılıçım olğanını arz ete edim, lâkin maña bunı im kimse bağışlamadı. Atta özüm bile yasap baqtım. Endi ise maña o qadar çoq bahşış yaptılar ki, divarda asmağa bile yer qalmadı (küle). Söz sırası, şunı hatırladım. İstanbulda arbiy garnizon başı asıl qırımtatarı general Remzi paşanıñ evinde musafirlikte bulunğanımda o, çeşit silâlardan atmaq içün atış yerine davet etti. Em, eger de men ondan yahşı atsam, aman istifağa ketecegini ayttı. Öyle oldı ki, men ondan çoq puvan qazandım. General, endi sözüme saip olaraq, yarın istifağa ketmek kerekim, dep pek kederlendi. Biz bu işni yapmamasına zornen qandırdıq
– Oğluñız Eldar İraqta hızmet etkenini pek az adam bile. Nasıl izin berdiñiz bu seferge?
– Qararnı kendisi aldı, men qaytarıp oturmadım. Ukrain köntingentini İraqqa yollav boyunca Ukraina Yuqarı Şurasında çıqış yapqan bir kommunist deputatnıñ sözleri onı pek açuvlandırğan. O deputat balalarımıznı İraqqa yollanalımasına rey bergenler anda öz evlâtlarını yibermezler, başqalarını yollarlar, dedi. Men oğluma: “Bu qarar içün men de rey berdim. Demek, bu qarar mücibi anda yollanılacaq ukrain yigitlerinden seniñ ne eksik, ne de artqaç yeriñ bar. Anda tek göñüllilerni yollaylar, işte qarar seniñ. Amma anda dindaş arap qardaşlarımıznı öldürmek içün degil de, olarğa devletlerini zalım Saddam Huseynniñ zulumından temizlemege yardım etmek içün keteceksiñ”, dedim.
15 yıl lagerlerde keçirdi.
Adı: Mustafa Cemilev
13.11.1943 senesi Bozköyde (Qırım) doğdı.
Epsi qırımtatarları kibi Cemilevlerniñ ailesi de Qazahstanğa sürgün etildi. 1962 senesinden Taşkentteki Köy hocalığı irrigatsiyası ve melioratsiyası müendisleri institutında oqup, KGB emirine binaen 1965 senesi çıqarıldı. Birinci kere Cemilevni arbiy hızmetten siyasiy sebeplerge köre baş tartqanı içün 1966 senesi 1,5 yılğa azatlıqtan marum etildi. Soñra o, daa beş kere siyasiy mahbüs oldı, 15 sene apste tutuldı. Bağçasarayğa 1987 senesi köçip keldi. 1991 yılından başlap Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisidir. Evli, bir qız ve eki oğlan östürdi.
