Musa Mamutnıñ cesürligi Qırımğa qaytuv areketine küçlü siltem oldı

01 July 2013

2013 senesi iyün 28-de Qırımtatar halqı milliy areketiniñ faal iştirakçisi Musa Mamut elâk olğanınıñ 35 yıllığı munasebetinen hatıra tedbirleri keçirildi.

İyün 28 künü saba Aqmescit rayonınıñ Beş_Terek köyünde Musa Mamutnıñ soy-aqrabaları, dostları ve safdaşları toplanıp, onıñ qabiri yanında dua oqudılar.

Musa Mamutnıñ hatırasını añmaq içün onıñ üyken qızı Dilâra Azizova, küçük oğlu Yunus Mamutov ile beraber milliy areket veteranları Dilâra Bariyeva, Ediye Muradasilova, Enver Acimuslimov, Ayder İsmailov, Mustafa Hairov, Vade Abdureşitova, Beş- Terek yerli meclisiniñ vekilleri de keldiler.

“Musa Mamut küçlü, iradeli, er keske yardım etmege aşıqqan merhametli bir adam edi, – dep hatırladılar dua merasiminde bulunğanlar. – O, vatanperver, Qırımğa qaytmaq içün cesürane küreşkenlerden biri edi. Ve şunıñ içün de elâk oldı. Ölüminden evel o, bu işni qırımtatarlarnıñ aqlarını ayaq astı etkenlerine qarşı olaraq yapqanını ayttı”.

Şu künniñ özünde cuma namazından soñ Aqmescitte Kebir camide Meclis azaları, milliy areket iştirakçileri, Musa Mamutnıñ yaqınları ve arqadaşları, çeşit cemaat teşkilâtlarınıñ vekilleri qırımtatar halqınıñ aqları içün qurban olğan şeitniñ ruhuna dua oqumaq içün toplandılar.

Malümat içün:  Musa Mamut 1931 senesi fevral 20-de Balıqlava rayonı Uzuncı köyünde Yağya Mamut ailesinde dünyağa keldi. 1944 senesi 9 candan ibaret qoranta bütün halqınen beraber sürgün etildi.

1956 senesi yanvar 10-da 4 sınıf tasili olğan Musa köy hocalığını mehanizatsiyalaştıruv oquv yurtuna kire ve yüksek ihtisaslı traktorcı zenaatını menimsey, köyde traktorcı çalışa.

1958 senesi evlengen soñ Taşkent vilâyetiniñ Yangiyül şeerine köçe ve anda çilengir olıp çalışa. 1975 senesi Musa Mamut ailesini alıp Qırımğa qayta ve Beş-Terekte eV satın ala. Lâkin evini resmiyleştirmeyler, bunıñ yerine ise onı ve qarısını pasport rejimini bozğanında suçlap, Ukraina Cinaiy Kodeksiniñ 396-ncı maddesi boyunca 1976 senesi aprel 23-te yaqalaylar. Mahkeme onı eki yılğa azatlıqtan mahrum ete.

1978 senesi iyün 20-de Musa Mamut ve qarısına nisbeten kene pasport rejimini bozğanı içün yañı cinaiy iş açıla. İyün 23 künü saba saat 10.30-da militsiya hadimi taqiqatçığa alıp ketmek içün evine kelgende Musa üstüne benzin töküp özüni yaqa. Aqılı-fikiri yerinde, yapqanına iç te peşman etmegeni alda iyün 28-de Aqmescit şeer hastahanesinde vefat ete. Musa Mamutnı 1978 senesi iyün 30 künü Beş-Terek mezarlığında defn eteler.

Musa Mamut insan doğğan yerinde yaşamaq aqqınıñ saibi olğanını isbatlamaq yolunda elâk oldı. Onıñ vefatı munasebetinen akademik A.D.Saharov böyle yazğan edi: “…Adı semetdeşleri ve bütün namuslı insanlarnıñ hatırasında yaşaycaq Musa Mamutnıñ ölümi onıñ halqınıñ aqları, adalet tiklenmesine hızmet etmelidir”

Musa Mamutnıñ cesürligi Qırımğa qaytuv areketine küçlü siltem oldı. Belli uquqqoruyıcı Grigoriy Aleksandrov bu faciağa bağışlap “Qırım üzerinde meşal” poeması, “Kim qabaatlı” ve “On üç yıl soñra” maqalelerini yazdı.