Meclis Tışqı alâqalar bölüginiñ başı Ali Hamzin Avropa parlamentinde qırımtatar halqınıñ soyqırımı aqqında çıqışta bulundı

21 March 2013

Mart 19 –da Brüsselde “Avropa tarihlerinde barışıqlıq. Avropa umumiy tarihını daa yahşı añlamaq içün” Umumavropa leyhası çerçivesinde “David ve Göliaf: az sayılı halqlar totalitar rejiminiñ ükümi altında” (“David and Golliath: Small nations under the totalitarian rule”) mevzusında halqara konferentsiya ötkerildi.

Konferentsiya belli latviyalı siyasetçi, Avropa parlamentiniñ deputatı, Avropa halq partiyası gruppası bürosınıñ azası, professor İnese Vaydereniñ teşebbüsinen ve Avropa parlamentindeki şu azalarınıñ qoltutuvında keçirildi:

– Radvile Morkunayte –litvaniyalı siyasetçi, Avropa halq partiyasınıñ azası;

– Tunne Kelam – körümli estoniyalı cemaat erbabı ve siyasetçi, Avropa halq partiyasınıñ azası;

– Dyerd Şopflin – professor, Avropa halq partiyasınıñ azası; tışqı işler boyunca komitetniñ Albaniya, Bösniya ve Gertsegovina, Serbiyeya, Çernogoriya ve Kosovo devletlerinen alâqalar boyunca azası, Avropa tarihlerinde barışıqlıq ve anayasa meseleleri boyunca komitetniñ azası.

Konferentsiyanı açqan İnesa Vaydere “Az sayılı milletler totalitar rejiminiñ basqısı altında” mevzusında maruzanen çıqışta bulundı. Maruza sabıq SSSRdeki az sayılı halqlarnıñ mürekkep ve facialı taqdiri aqqında olıp, misal olaraq latış halqınıñ taqdiri kösterildi. İnessa Vaydereniñ daveti ile konferentsiya işinde Meclis tışqı alâqalar boyunca bölüginiñ başı Ali Hamzin, U çağırılış Qurultay delegatı Bekir Ğaniyev iştirak ettiler.

Belli litvaniyalı siyasetçi, cemaat erbabı, Avropa Halq partiyası gruppasınıñ azası Vitautas Landsbergis ve Vicdan ve hatıra Avropa platformasınıñ prezidenti Goran Lindblad konferentsiyanıñ şerefli musafirleri oldılar.

Konferentsiyada maruzalarnen Dyerd Şopflin (Macaristan), Radvile Morkunayte (Litvaniya), Tunne Kelam (Estoniya), İslam Matsiyev( Finlândiya), Ali Hamzin (Ukraina, Qvrım), Veyko Saksi (Finlândiya), Günars Toms (Latviya) çıqışta bulundılar. Maruzacılarnı birleştirgen siyasiy ğaye – KPSSniñ insanğa zıt mevkuresi ve kommunist rejimi boyunca “Nürnberg -2” mahkemesini teşkil etmektir.

Konferentsiya devamında Ali Hamzin Kavkaz jurnalistleri halqara birliginiñ kâtibi İslam Matsiyev ve “Sibir balaları faqufınıñ direktorı Günars Toms ile subetleşti. Avropa parlamentiniñ azaları İnese Vaydere, Tunne Kelam, Dyerdye Şopflin, Vitautas Landsbergis ve Goran Lindblad ile qonuşqan Ali Hamzin Ukrainada aqsımlanğan qırımtatar halqınıñ bugünki vaziyetini tarif etti. O şunı da qayd etti ki, Qırım akimiyeti qırımtatar halqınıñ matem künü olğan mayıs 18 tedbirleri etrafında vaziyetni daa da kerginleştirmek içün halqnıñ vekâletli organı Meclisni bu tedbirlerge azırlıq ve keçirüvden çetleştirip, fesat çıqaralar.

“Qırım ükümetiniñ başı Anatoliy Mogilöv atta Meclis sözüni bile qullanmamağa çağıra, çünki onıñ fikrince bu organ Ukrainanıñ uquqiy alanında yoqtır”, – dedi Hamzin.

Subet iştirakçilerini Qırım akimiyetiniñ qırımtatar halqına nisbeten munasebeti ğayet taaciplendirdi, çünki BMT, OSCE ve bir sıra diger halqara teşkilâtlarnıñ azası olğan Ukrainağa adliye noqtai nazarından böyle cailcesine davranmaq kelişmez. Ali Hamzinniñ bildirgenine köre, Meclis
(Unrepresented Nations and Peoples Organization (UNPO) ve Avropa Milletleriniñ Federatsion birliginiñ azasıdır ve Ukraina Meclisniñ bu halqara teşçkilâtlarınıñ azası olaraq tanımaq borcludır. Er kesniñ fikrince. Ukrainada qırımtatarlarğa nisbeten olğan böyle munasebet Avropağa kirmege istegen devletke iç te lâyıq degildir.

Konferentsiya devamında “Avropa hatıra ve vicdan platforması” çerçivesinde Avropa parlamenti azalarınıñ destegi ile Qırımda nevbetteki halqara konferentsiya keçirmek teşebbüsi muzakere etildi.

Konferentsiya iştirakçilerine qırımtatarlar soyqırımını aks ettirgen “Kommunist rejiminiñ qırımtatar halqına qarşı cinayetleri” risalesi taqdim olundı. Konferentsiyada Avropa parlamentiniñ azaları, avropalı siyasetşınaslar, kütleviy matbuat vastaları hadimlerinden ibaret 80 adam iştirak etti.

Malümat içün: “Avropa tarihlerinde barışıqlıq. Avropa tarihını daa yahşı añlamaq içün” – bu natsist Almaniya ve ve kommunist rejimleri qurbanlarını tedqiq etüv boyunca uzun müddetli leyhadır. Bu leyhanıñ tesirinde 2009 senesi OSCE Parlament Assambleyasınıñ “Bölüngen Avropanıñ birleşmesi: HH1 asırda OSCE regionında insan aqları ve serbestligini taqdirlev” qararı qabul etildi.

Soñundan 2011 senesi Pragada Vışegorod gruppası – Macaristan, Poloniya, Slovakiya ve Çehiya devletleri baş nazirleriniñ körüşüvi vaqtında “Avropa hatıra ve vicdanı platforması” meydanğa ketirildi. Avropa Birligine kirgen 13 devletniñ Totalitarizm aqibetlerini ögrenüvde ihtisaslaşqan 19 teşkilât ve müessiseniñ reberleri bu birlik qurulğanı aqqında añlaşmanı imzaladılar. Platforma prezidenti olaraq bir ağızdan PASE sabıq prezident ive siyasiy meseleler boyunca komitet reisi Goran Lindblad saylandı. 2012 senesinden başlap Qırımtatar halqınıñ Meclisi de şu platformanıñ azasıdır.