Meclis reisiniñ muavini, VI çağırılış Qurultayınıñ delegatı Remzi İlyasov Ukraina ve Avropa Birligi qırımtatar halqınıñ aqlarını ğayrıdan tiklevde birleşme ve añlaşmanı imzalav arfesindeki siyasiy ceryanlar aqqında

08 Oktâbr 2013

Ukraina ve Avropa Birligi qırımtatar halqınıñ aqlarını ğayrıdan tiklevde birleşme ve añlaşmanı imzalav arfesinde olıp keçeyatqan siyasiy ceryanlar devletimiz ömüriniñ çeşit saalarında, şu cümleden qırımtatar halqınıñ aqlarını tiklev meselesinde de pozitiv deñişmelerni beklemege imkân bere.

Bu munasebetnen şimdiki mürekkep devirde menim çoqbelâlı halqımnıñ taqdiri, onıñ bugünki alı, Milliy areket ve liderleriniñ tarihiy missiyaları, qırımtatar halqı ananeviy institutları semetdeşlerimizniñ ayatında, eski adetler, yıllarnen devam etken sürgünlikten soñ öz Yurtuna qaytqan halqnıñ maneviyligini canlandıruvda yeri ve rolü aqında tüşünem.

Biz, qırımtatarlar, Qırım toprağınıñ oğul ve qızları Ukraina vatanperverleri arasında birinci olıp 90-ncı senelerniñ başında genç bağımsız devletniñ milliy mustaqillik ve territorial bütünligi içün ög sıralarğa çıqtıq. Avdetniñ meşaqatlarına baqmadan, evsiz-barqsız, işsiz olğan halqımız Milliy areket liderleri etrafında birleşip, bugünde-bugün dünya cemaatçılığı tanığan milliy idareniñ unikal şekilini meydanğa ketirdi.

Qırımtatar halqınıñ milliy idare organı onıñ yerli ve merkeziy saylanma organlarınıñ aktivligi, semetdeşlerimizniñ qoltutuvı, ve şübesiz, Meclis reisi Mustafa ağa Cemilevniñ itibarı sayesinde quruldı ve inkişaf etti.

Mustafa Cemilevniñ siyasiy ve uquqqoruv faaliyetine em qırımtatarlar, em de Ukrainanıñ devlet, siyaset ve cemaat erbapları, onı qırımtatar halqınıñ umummilliy lideri olaraq tanığan dünya cemaatçlığı tarafından yüksek qıymet kesildi

Şunı qayd etmeli ki, Qırımtatar halqınıñ aqlarını ğayrıdan tiklev boyunca halqara forum keçirmek kerekligini hususındaki teşebbüske dünya cemaatçılığı qoltutması içün aynı Meclis reisiniñ ille aktiv halqara faaliyeti esas oldı. Şübesiz ki, böyle forumnıñ keçirilmesi devletimizniñ halqara itibarınıñ yükselmesine siltem olıp, Ukrainağa sovet imperiyasından asabalıq qalğan mürekkep meseleniñ çezilmesinde kerçek yardım kösterir. Ümüt etemiz ki, devlet Halqara forum keçirilmesine keder etmek, aksine zarur yardım kösterir.

OSCE Milliy azlıqlarnıñ işleri boyunca Aliy komissarnıñ “Qırımda sürgün etilgen şahıslarnıñ qatıluvı” 2013 senesi avgust ayında basılğan esabatında Halqara forumnıñ kün tertibine esas olacaq müim ve acele meselelerniñ astı sızılğan.

Halqara forumnı keçirmek ğayesine şu yılnıñ aprel 11 künü olıp keçkenn öz seyyar toplaşuvında Ukraina Yuqarı Şurasınıñ Milliy azlıqlar ve milletlderara munasebetler boyunca komitet de qoltuttı.

Sentâbr 19 künü Qırım Nazirler Şurasında Avropa Birligi komissarı Ştefan Füleniñ Ukraina tış işleri naziri Leonid Kojara, Ukraina Medeniyet naziriniñ birinci muavini Timofey Kohan, Qırım baş naziri Anatoliy Mogilöv ve qırımtatarlarnıñ körüşüvinde Meclis reisi, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilev Halqara forumnı keçirüv boyunca konkret tekliflernen çıqışta bulundı.

Sentâbr 26 künü ise Avropa Parlamentinde Tışqı alâqalar hızmetiniñ “Qırımtatarlarğa nisbeten insan aqlarınen bağlı vaziyet” boyunca acele mahsus diñlevler ötkerilgeni halqımıznıñ taqdirinde mesül bir devirni yaşağanımıznı tekrar tasdiqlay.

İç şübem yoqtır ki, 2014 senesiniñ mart-aprel aylarına planlaştırılğan Halqara forum faqat Ukraina ve Avropa Birligi qurumlarınen birlikte iştirak etseler yüksek seviyede azırlanılıp, öyle keçirilip. Eminim ki, öyle de olur.

Qurultaynıñ 1-nci sessiyası arfesindeki vaziyetni talil eterkenim, şu fikirge keldim ki Halqara forumnı keçirmeden evel halqımıznıñ tanılğan yetekçisi Mustfa Cemilevni Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisligine saylamaq ve kendisinden Qurultay delegatlarınıñ qararınen razı olmasını rica etmek kerek. Bugün bu mesele er zamandan da ziyade keskin tura. Halqara forumnı keçirüv ğayesi etrafında olğan ceryanlarnı diqqatnen közettim, bir çoqlarında bivasta iştirak da ettim. Olarda Mustafa ağanıñ rolü ve tesiri pek büyük.

Bilem ki, bazıları Mustafa ağa halqnıñ lideri ve oña başqa statusnıñ keregi yoqtır, dep itiraz bildirecekler. Lâkin adeti üzre organlarnıñ yolbaşçılarınen dialog alıp baralar.

Halqara forumnı keçirmek ğayesinen halq adından kefil olaraq çıqqan milliy liderimizge mıtlaqa Meclis reisi statusı zarurdır. Ve bu yalıñız oña degil de, epimizge kerek.

Olacaq Qurultayda vazife ve mesülietliklerni taqsimlevni tekrar baqıp çıqıp, Mecliste er kesniñ vazifesi belgilenmek kerek, dep sayam. Bunı Meclis reisini ağımdaki kündelik işlerden azat etmek maqsadınen yapmaq kerek.

Meclis reisi bu devirde özüniñ diqqatını halqara alâqalarnı koordinirlev ve Ukraina merkeziy organlarınen işbirlikke celp etmesi lâzim.
Qırımtatar halqınıñ bugünki vaziyeti içün mesülietligimizni sezgenimiz alda Halqara forumdan müsbet neticelerni bekleymiz. Aks alda zaman areketlerimizge kesen-kes deñişmeler kirsetmemizni talap eter.

Menim hulâsalarım qırımtatar halqı taqdirinde facialı vaqianıñ 70 yıllığı yaqınlaşqanı munasebetinen de belgilendi. Çünki bu vaqia bizim birlikli, sabırlı ve küçlü olmamıznı talap ete. Böyle bir mesülietli devirde men milliy areket veteranlarınıñ Mustafa ağa Cemilevni Halqara forumğa azırlıq devrine Meclis reisligine saylamaq ricasınen Qurultay delegatlarına yapqan muracaatlarına qoşulam.

Şunı da qayd etmege isteyim, seslendirilgen fikirlerim soñradan öz namzetimni Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisligine köstermek qararımnı tasdiqlay.
Men ve bir çoq ğayretli yaşlar da olğan komandam areket ve islâatlarnıñ konkret planını köremiz. Bu plan yañı semereli seviyege köterir ki, biz “Qurultay-Meclis” sisteması qurumını pekitmek, qırımtatar halqınıñ potentsialını işletmek, onıñ siyasiy ve cemaat teşkilâtlarını , Ukrainanıñ qanunâratıcı ve icracı organlarının6 vekillerinen çalışmaq imkânını berir.

Remzi İlyasov
Qırımtatar halqı VI çağırılış Qurultayınıñ delegatı.