Meclis reisi Mustafa Cemilev Frenkistannıñ Ukrainada Vefqulade elçisi Alen Remi ile körüşti

18 Aprel 2012

Keçken aftanıñ soñunda Kiyevde Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisi, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilevniñ Frenkistannıñ Ukraianada Vefqulade elçisi Alen Remi ile resmiy körüşüvi olıp keçti.

Frenkistannıñ Ukrainada Elçihanesiniñ birinci kâtibi Emanüyel Berar ve Meclis reisiniñ Frenkistanda temsilcisi Güliver Altinniñ iştirakinde Frenkistan elçisiniñ ofisinde keçken bu körüşüvde Ukrainadaki siyasiy- içtimaiy vaziyet, Ukraina ve Qırım muhtar Cumhuriyeti akimleriniñ qırımtatar halqınıñ meselelerine munasebeti muzakere etildi.

Frenkistan elçisi Alen Remi qırımtatar halqı meselesiniñ çezimine Ukraina ükümetiniñ qoltutuvı, Qırımtatar halqınıñ Meclisi ve Ukraina Prezidenti arasında dialog seviyesi, ve bunıñ kibi de Qırım Nazirler Şurası reisinen munasebetlernen meraqlandı.

Öz nevbetinde Meclis reisi Ukraina ve qırımtatarlarınıñ özbara munasebetleri, topraq, milliy tasil, medeniyet saasında çezilmegen bir sıra problemler aqqında ikâye etti. 
Körüşüv iştirakçileri Qırımtatar halqınıñ öz Vatanda aq-uquqlarını ğayrıdan tiklev, onıñ Ukrainada telükesizligi ve inkişafı meseleleri boyunca halqara forumnıñ keçirilmesine azırlıq boyunca fikir paylaştılar. 

Frenkistan elçisi bunıñ kibi de qırımtatar halqınıñ siyasiy sistemi, organlarınıñ da qurumı, Qurultayğa saylav tertibi ve olacaq saylavlar meraqlandırdı. 

Taraflar medeniyet saasında emekdaşlıq hususında añlaştılar. Qırım ve frenkistanlılarnıñ çoqasırlıq alâqalarını qayd etken Mustafa Cemilev Bağçasarayda “Qırımda Frenkistan konsulınıñ evi” degen müzey ve medeniy merkez açmaqnı teklif etti. 

Meclis reisiniñ Frenkistandaki temsilcisi Gülliver Altin teklif olunğan leyhanı tafsilâtlıca taqdim etti. “Qırımda Frenkistan konsulınıñ evi” qırımtatarlar ve frenkistanlılarnıñ çoqasırlıq medeniy alâqalarını müzey ve arhiv vesiqaları esasında kösterecek müzey ve medeniy merkez olur. 

Müzeyniñ ekspozitsiyası Frenkistan ve Qırım arasında diplomatik munasebetlerni, bunıñ kibi de Frenkistan ve qırımtatarlarnıñ bugünki bağlarını aks ettire. Ekspozitsiyanıñ esas mevzuları: frenkistanlı seyahatçılar Qırımda (XIII-XVIIIasırlar), Frenkistan qırallığı ve Qırım hanlığınıñ diplomatik alâqaları, Qırım işğalinden soñra frenkistanlı elçilerniñ Qırımğa ziyaretleri, frenkistan diplomatiyası ve ticareti içün qırımtatar tiliniñ müimligi (1795 senesi mart 30-da qabul etilgen parlament qanunı) Frenkistan ve Qırım XIX-ncı asırda (Napoleonnıñ 1812 senesi qırımtatarlar ve ukrain kazaklarnınıñ devletini qurmaq boyunca planı), 1812 senesi Frenkistan ve Rusiye cenkinde qırımtatarlarnıñ iştiraki Qırım cenkinde (1853-1856 ss) Frenkistan ve qırımtatarlarnıñ rolü, XVIII asırlarnıñ başı ve XX asırda frenkistanlılarnıñ Qırımğa köçüvi, qırımtatarlar Frenkistanda (İsmail Gasprinskiy, Cafer Seydamet ve digerleri.), qırımtatar ressamı Ğazı Le Tatarnıñ Frenkistan tasviriy sanatınıñ tarihında yeri, qırımtatarlarnıñ 1925 senesi Parij sergisinde iştiraki, Frenkistandaki qırımtatarlarnıñ tarihını ilmiy ceetten ögrenüv, Frenkistandaki müzey fondlarında qırımtatarlarnıñ tarihı ve medeniyetine dair şeyleri, Qırımtatar müzeyinde frenkistanlılar tarihı ve medeniyetine ait nesneler., qırımtatar halqı milliy areketi aqqında Frenkistan matbuatında basılğan maqaleler. 

“Larişes” Qırım tarihiy müzeyinde meydanğa ketirilecek Müzeyniñ teşkilâtçıları “Frenkistan-Qırım” birleşmesi (Lion ş, Frenkistan) ve Frenkistanlılar Qırım cemiyeti (Aqmescit ş, Ukraina). 

Bunıñ kibi de Güliver Altin “Larişes” Qırım tarihiy müzeyiniñ faaliyeti aqqında ikâye etti. Mustafa Cemilev ise Meclis mezkür müzeyniñ işine qoltutqanı, kollektsiyanı gümrükten keçirüvde yardımcı olğanını ayttı. Frenkistan elçisi bu meselelerni al etmege olar da yardım etecegini işandırdı. 

Körüşüvniñ soñunda Mustafa Cemilev tarihçı ve şair Halim Geraynıñ Qırım hanlığınıñ tarihı aqqında frenk tiline tercime etilgen “Gülbuni hanan” adlı kitabını ediye etti.