M. Cemilev: qırımtatarlar akimiyetnen qonuşmaq yollarını araştıralar

12 Oktâbr 2011

Praga – Qırımtatarlar Ukrainanı qorquzmaq meramında degiller, halqara konferentsiya qırımtatar halqınıñ meselesini çezecek ukrain ükümetine yardım etmek içün kerek. Bu aqta Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisi Mustafa Cemilev Pragada Çehiyanıñ sabıq prezidenti Vatslav Gavelnıñ imayesi altında cianda tanılğan zekâ saiplerini toplağan “Forum 2000” tedbirinde ayttı. Çıqışından soñ Azatlıq radiosı Mustafa Cemilevni subetke davet etip, bergen birinci suali Ukrainanıñ sabıq baş naziri Yuliya Timoşenkoğa kesilgen ceza hususında oldı.

– Doğrusını aytsam, men başqa, aqıllıca bir üküm çıqarılacağını beklegen edim. Biz Yuliya Timoşenkonı qarardan ziyade qabartmaq istemeymiz. Albuki, prezident saylavlarında biz onıñ namzetine qoltutqan edik. Çünki o zaman onıñ baqışları Yanukoviç ile ketken Regionlar firqasına köre ziyadece Avropağa doğrultılğan kibi köründi.

Men bellesem, Baş nazir olıp çalışqanda Yuliya Timoşenko yañlış bir areketler yapqandır. Lâkin o, Anayasa oña bergen uquqlar çerçivesinde areket etti. Aytqanlarına köre, o gaz añlaşmalarınen Ukraina menfaatlarına zarar ketirgen eken. Belki söyleşüvlerni başqa şekilde alıp barmaq, başqa şartlarnı qoymaq mümkündir. Amma bunıñ içün qapatmaq kerekmi?

Meselâ, fikrimce, Rusiye flotı bulunuvınıñ müddetini 20 yılğa uzatuv boyunca Harkov añlaşmaları Ukraina menfaatlarına on qat ziyade zarar ketirir. Men böyle sayam. Ve eger de başqa ükümet kelse, demek endi Yanukoviç mahkeme etilecekmi?

– Ukrain akimleriniñ bu qararı siziñ yani qırımtatarlarnıñ işini ögge ileriletirmi ya da kerige çekermi? Siz qırımtatar halqı problemleri boyunca halqara konferentsiya keçirüv husısında dünya cemaatçılığınıñ fikirini bilmek isteysiñiz?

– Bilesizmi, biz saylavlarda “yañlış rey bergenimiz” sebebinden yañı akimiyetniñ munasebeti bizge bam-başqa. Doğrusını aytacaq olsaq, evelkisi de bizni pek quvandırğanı yoq. Olar milletçilik, Rusiye siyasetine qapıluv, şovinizm derecesi pek yüksek bir regionda qırımtatarlar Ukrainanı siyasiy ekstremizm batağına batırırlar, degen fikirde ediler. Albu ki qırımtatarlar zorbalıqnı umumen işletmeyler, küreşlerini tınç usullarnen alıp baralar. Şunıñ içün de bizge merkezden pek az olsa da yardım berile edi. Şimdi er şey deñişti. Eñ müimi, qırımtatarlarnıñ iç bir meselesi çezilmey. İçtimaiy problemalarnı çezüvde devlet umumen iştirak etmey

– Mezkür konferentsiya Ukrainağa qarşı çalışması mümkünliginde qandıralar.

– Yoq, Biz Ukraina bu konferentsiyada faal iştirak etmesini istegenimizni bir kereden ilân ettik. Çünki bizim vazifemiz – Ukrainada dava çıqarmaq degil, Avropa cemaatçılığı, Avropa devletleriniñ iştirakinde Ukrainağa sovet rejiminden asabalıq qalğan problemanı çezüvde yardım etmek isteymiz. Amma, teessüf ki, mında çeşit fikirlerge rastkelemiz, mında meseleni öyle aylandıralar ki, sanki qırımtatarlar böyle Halqara forum keçirmek teşebbüslerinenUkrainağa tazıyıq keçirmege tırışalar. Albu ki, biz er bir areketimizni açıq yapmaqtamız.

Mariya Şçur

Azatlıq radiosı
Radio Svoboda