«Keçmişni unutmayıq, kelecekni tüşüneyik», – deyler Qırımtatar milliy areket veteranları

17 Aprel 2012

2012 senesi aprel 16 künü Qırımtatar halqı milliy areketiniñ veteranları, Mustafa Cemilevniñ soy-aqrabaları ve meslekdeşleri, qırımtatar cemaat teşkilâtlarınıñ vekilleri Meclis ofisinde toplanıp, 36 senesi evel olğan Omsk mahkemesini hatırladılar. Körüşüv sıcaq ve samimiy müitte keçti.

Mustafa Cemilevniñ musafirleri arasında o künü onıñ ağası Asan Cemilev, ablaları Vasfiye Hairova ve Gülizar Abdullayeva bar ediler. Meclis reisini yoqlap onıñ milliy areket boyunca safdaşları Zampira Asanova, Veciye Kaşka, Ayder Zeytullayev, Remzi Ablayev, Ediye Cemileva, Arsen Alçikov, Rolan İslâmov, Mambet Üseinov, Saliha Seydametova, Velor Saranayev, Zodiye Saliyeva, Sinaver Qadırov, Zevcet Qurtümerov, Ali Hamzin, 5-nci çağırılış Qurultay teftiş komissiyası reisiniñ vazifesini eda etken Qurtseit Abdullayev, Fadime-Şerfe Mambetova, Ferasultan Muradosılova, Qırımtatar qadınlar birligi idaresiniñ azası Zarema Haliqova, “FOND “KRIM” Hayriye teşkilâtınıñ reisi Riza Şevqiyev, yazıcı Üriye Edemova ve digerleri keldiler.

Körüşüv iştirakçileri er sene toplanıp, öz halqınıñ aq-uquqları içün ateşin küreşçi, belli uquqqoruyıcı, Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisi, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilevniñ işi boyunca ötkerilgen eñ davalı mahkeme aqqında hatırlavlarınen paylaşalar.

Belli ki, 1976 senesi sovet rejimi tarafından Mustafa Cemilev üzerinden yapılğan mahkeme uzaq, çoqluq bilmegen Omsk şeerini zulum ve adaletniñ qapa-qarşılığı meydanına çevirip, bütün dünyanıñ diqqatını celp etti. Mahkemede bir yanda sovet devletinde demokratik küçlerni temsil etken Mustafa Cemilev ve oña qoltutqan cian cemaatçılığı, diger tarafta ise sovetler imperiyası kommunistler partiyasınıñ insanlıqqa qarşı küçleri turdılar.

Toplanğanlar 1976 senesiniñ aprelini ve açlıq ilân etip, 303 kün açlıq tutqan Mustafa Cemilevniñ alını közyaşları ile hatırladılar. “Qırımtatar halqı öz lideri, onıñ cesürligi ve öz milletiniñ aqları oğrundaki küreşte qattı printsiplerinen ğururlana”, – dediler qırımtatar halqı milliy areketiniñ iştirakçileri.
Vasfiye Hairova, Veciye Kaşka, Remzi Ablayev Mustafa Cemilev mahkemesinen bağlı meraqlı adiselerni tarif ettiler, Asan Cemilev ise Omsk mahkemesine akademik A. Saharov refiqası Yelena Bönner ile kelgenini hatırladı.

Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisi Mustafa Cemilev, onıñ ömürindeki mahkemeler birisiniñ 36 yıllığı munasebetinen toplanğan arqadaşlarına minnetdarlıq bildirip, apste bulunğan uzun yıllar devamında oña halqnıñ, qırımtatar milliy areketi iştirakçileriniñ aktivligi, halqara cemaatçılıqnıñ, dissident areketi vekilleriniñ qoltutuvı küç taqat bergeni, yaşamağa, küreşni devam etmege siltem bergenini ayttı.

Malümat içün:   1976 senesi Omsk mahkemesi sovetler devletinde uquqqoruv areketi iştirakçisi üzerinden yapılğan, totalitar rejimniñ eñ şçiddetli taraflarını numayış etken eñ davalı mahkemelerden biri edi. Bugün şunı eminliknen aytmaq mümkün ki, mahkemege qadar devam etken misilsiz açlıq 33 yaşlı Mustafa Cemilevniñ iradesigni bükip olamadı. O zaman qırımtatar halqı aqları içün küreşçiniñ azat etilmesini belli uquqqoruyıcılar Petr Grigorenko, Andrey Saharov, rusiyeli yazıcılar Lev Köpelev, Lidiya Çukovskaya, Aleksandr Galiç,belli alman yazıcıları Genrih Böll ve Karl Ameri talap ettiler. Çetelde onıñ ayatını saqlap qaluv boyunca keniş kampaniya teşkil etilip, o ve qırımtatar halqı aqqında gazeta maqaleleri ve radio, televideniye yayınlarında ikâye ettiler.

Omsk mahkemesi ve tutulğan açlıq ile bağlı vaqialar böyle halqara tüs alacağını beklemegen akimler atta biraz şaşmalağan kibi de oldılar. Bir çoq çetel radioları Mustafa Cemilev tutqan açlıq ketişatınen tanış etip, bu aktsiyanıñ sebebi ve qırımtatar halqı meselesiniñ çezimi, küreşleriniñ maqsadı aqqında turmadan ayttılar.

Omsk mahkemesi müim emiyetke malik adise olaraq, yüksek irade, öz ğaye ve areketleriñgniñ aqlığına eminlik temsili oldı. Bu mahkeme ayrı bir adam cesürane qarşılıq köstere bilmesi, sağlığı ve atta ayatını ortağa qoyıp, çarpışmağa atılmasıınıñ numayışı oldı.