Balalarımızdan duşman yapmağa tırışalar

16 Iyün 2011

Halqara “Vozrojdeniye” (Ğayrıdan tiklenüv) fondı qoltutuvında “Ocalar şurası” cemaat teşkilâtı amelge keçirgen  “Tolerant derslikler – tolerant cemiyet” leyhası çerçivesinde  yapılğan araştırmalarnıñ neticeleri boyunca iyün 7 künü  Bağçasarayda iş seminarı ötkerildi.

Kiriş sözünen çıqışta bulunğan tarihçı Gülnara Bekirova ukrain tarihında  bir çoq uydurmalar mevcut olğanını qayd etti. Ukraina bir çoq halqlar ve milletlerniñ yaşağan yeri olğanına rağmen olarnıñ tarihı mektep dersliklerinde deyerlik aydınlatılmağan, aydınlatılğanda ise tarihiy vaqialar olğanı kibi kösterilmey ya da bir taraflı aks ettirile.

Tarihçınıñ fikrince bunıñ sebebi  devletniñ mükemmel milliy siyaseti olmağanındadır. Demek, Ukraina bir taraftan çoqmilletli devlet olğanınen maqtansa, diger taraftan bu aldan nasıl qullanmaq kerekligi bilmey.

Elvedin Çubarov orta umumtasil mekteplerde oqutılğan dersliklerniñ metinlerini tedqiq etüvniñ neticeleri aqqında aytırken, olarda mevcut milletler ve diniy azlıqlarğa nisbeten aqsımlav allarını kösterdi. Elvedin ağanıñ aytqanına köre 52 oquv qullanması talil etilip, böyle hulâsalar çıqarıldı. Meselâ “Vstup do іstorії Ukraїni: pіdruçnik dlâ 5 klasu zagalnoosvіtnіh navçalnih zakladіv” (Umumtasil başlanğıç mektep 5-nci sınıfı içün Ukraina tarihına kiriş) derslikniñ müellifi Viktor Mısan, balalarğa hıtap eterek qırımtatarlarnıñ zalımlığını qayd etmek niyetinde böyle yaza: “Qırım yarımadası Türkiyege boysuna edi. Türkiye devleti qudretli olğanından Qırım hanlığını qolastına aldı. Türk-tatar zadekânları öz topraqlarını basqıncılıq seferleri esabına çoqlaştırdılar. Olarnıñ bilhassa ukrain topraqlarına meraqları büyük edi. Türk-tatar askerleri sefer vaqtında özlerini tıpqı avcılar kibi alıp barğanlar.  Olar insanlarğa avlanğanlar. Yaş, küçlü yigitlerni  qayıqçı, ziraatçı etip ya da qurucılıqta çalıştırğanlar. Bala, qadın ve qartlarğa ise ev işlerini  yaptırğanlar. Qırım ve Türkiyeniñ qul bazarlarında biñlernen esirlerni satqanlar. Sıqı allarda busurmanlar para qazanmaq peşinde zengin ailelerniñ azalarını hırsızlağanlar”

7-nci sınıf talebelerine Qırım hanlığınıñ içtimaiy qurumını añlatqanda “Ukraina tarihı” dersliginiñ müellifleri Smoliy V.A. ve  Stepankov V.S yañı qırımtatar cemiyetiniñ devletçiligini iptidaiy, zayıf etip köstermege tırışalar ve qırımtatarlarnıñ qomşu topraqlarğa közlerini tikkenini esaslandırmaq içün  qırımtatar cemiyetinde feodal munasebetler şekillengen, dep yazalar. “HU1 asırnıñ başınace tatarlar köçebe ayvanasravcılıqnen oğraşqan, iptidaiy ziraatçılıq endi peyda olıp başlağan. Mırzalarğa pek az vergi tölegen tatarlar serbest olğanlar. Oğlan balalarnı balalıqtan arbiy hızmetke azırlağan ve uruşmağa ögretkenler. Qırım qoşunları o qadar suratlı areket etken ki, bir künde 120 kilometr mesafeni keçken. Ziraatçılıq daa yañı peyda olğanından ealiniñ büyük bir qısmı fuqare ve aç olğan. Vaziyetini biraz tüzetmek istegen tatarlar qomşu halqlarnıñ topraqlarına ücüm etip çekip alğan, adamlarını ise qul bazarlarında satqanlar”

Elvedin Çubarovnıñ qayd etkenine köre, umumtasil orta mektepleriniñ 9-11-nci sınıfları içün talil etilgen dersliklerniñ episini yekâne ukrain milletçiligi birleştire. 

” XIX-XX asırlar ve XXI asırnıñ başında tarihiy ceryanlar ve vaqialar faqat ukrain topraqlarında, ukrain halqınıñ vaziyeti, inkişafı noqtai nazarından baqıla. Şimdiki ukrain devleti sıñırlarına kirgen, siyasiy ukrain milletiniñ şekillenmesinde iştirak etken diger halq ve milliy azlıqlar  tarih dersliklerine kirsetilmegen. Böyle  yanaşuv ise “temizlengen, arındırılğan” mektep derslikleriniñ peyda olmasına alıp kele. Tabiiy ki, olarnı oqup devletimizniñ ne milliy, ne de medeniy özgünligini añlamaq mümkün, – dey Elvedin ağa. – Teessüf ki, bu dersliklerde qırımtatarlarına yer tapılmağan. Olarnıñ adı  Ukrainada içtimaiy-siyasiy areketlernen, topraqsız qaluv ve icret, soñra milletniñ uyanmasına siltem bergen İ. Gasprinskiy faaliyeti  ile bağlı olaraq da baqılmay”

 Seminar iştirakçileri bunıñ kibi de  “Mektep dersliklerinde milliy ve diniy azlıqlarğa nisbeten aqsımlav munasebeti”  mevzusında iyün 22-sinde ötkerilecek tögerek masa subetiniñ suallerini de muzakere ettiler.

Nariman CELÂL,

 “Avdet” gazetası