Menu 
Bağçasaray regional meclisi Bağçasaray tarihiy-medeniy qoruqnıñ müdiri deñiştirilmesini talap ete
12 Fevral 2014
2014 senesi fevral 12 künü Qırımtatar halqı Meclis yolbaşçıları ve idare reberleriniñ Bağçasaray regionından saylanğan Qurultay delegatları, yeli milliy idare organlarınıñ reisleri, yerli şuralarnıñ deputatları ve diniy cemiyetlerniñ reislerinen toplaşuvı ötkerildi.
Toplaşuvda Meclis reisi Refat Çubarov, qırımtatar halqınıñ lideri, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilev, Qırım musulmanlarınıñ Müftiyi haci Emirali Ablayev, Meclis reisiniñ muavinleri Zaur Smirnov, Nariman Celâl, Aslan Ömer Qırımlı, Ayder Acimambetov, Meclis idare ve hızmetleriniñ reberleri Gayana Yüksel, Seydamet Yagyayev, Ali Hamzin, Bekir Mamutov, Meclis azaları Dinara Seytgaziyeva, Şevket Kaybullayev, Qurultay Teftiş komissiyasınıñ reisi Ali Özenbaş, Bağçasaray rayon devlet memuriyetiniñ başı İlmi Ümerov, Bağçasaray regional meclis reisi Ahtem Çiygoz ve Saq regional meclis reisi Eskender Bilâlov iştirak ettiler.
“2013 senesi dekabr ve ağımdaki yılnıñ yanvar ayında Meclisniñ yañı erkânı Qırımnıñ 22 regionında regionlarara toplaşuvlar keçirdi. 24 biñden ziyade qırımtatarı yaşağan Bağçasaray rayonında ötkereyatqan toplaşuvımız bu türkümniñ soñkisidir, – dedi toplaşuvnıñ başında Meclis reisi Refat Çubarov. – Eminim ki, böyle toplaşuvlar müim ve epimiz içün faydalıdır, regionlarda birlikte ve halqımız oğrunda yapacaq işimizni devam etmek içün açıq dialog qurmaq imkânını bereler”.
Meclis reisi Bağçasaray regionlarara toplaşuv iştirakçilerine hıtap eterek, şunı qayd etti ki, regional ve yerli meclisler milliy idare sisteminiñ temelidir, bu esnada yapıcı dialog, semetdeşlernen sıqı alâqalar ve qoyulğan vazifelerge mesülietli yanaşuv milliy idare organlarınıñ baş yönelişleridir.
“Bağçasaray regional meclisini çeşit milliy tedbirlerde aktivligi ve öz işlerini mesülietli eda etkenleri seviyesi boyunca aqlı sürette nümüne etip köstermek mümkün, – dep devam etti R. Çubarov. – İç bir miting, iç bir aktsiya Ahtem Çiygoz reberligindeki Bağçasaray regional meclisi azalarını, region sakinleriniñ iştirakisiz ve qoltutuvısız keçmegendir”.
Öz nevbetinde Meclis reisiniñ muavini Zaur Smirnovnıñ haber etkenine köre Meclis keçirgen seyyar toplaşuvlarda 1500 insan iştirak etti. “Biz halqımız milliy idare organları azalarınıñ aktivligi ve ğayretini köremiz, lâkin bizim maqsadımız işimizni birlikte mükemmelleştirmektir”, – dep qayd etti Smirnov.
Qurultay teftiş komissiyasınıñ reisi Ali Özenbaş regional meclislerniñ azaları ve Qurultay delegatlarına Milliy Meclis idarelerine kirmek, regional meclis azaları sırasından er bir idarenen bağ tutmaq içün mesül kişini tayinlemekni tevsiye etti.
Bağçasaray rayon devlet memuriyetiniñ başı İlmi Ümerov ve regional meclis reisi Ahtem Çiygoznıñ ricası boyunca rayon devlet memuriyetiniñ hadimleri Meclis yolbaşçılarına regiondaki vaziyet aqqında tafsilâtlı malümat berip, Bağçasaray rayonınıñ pasportınen tanış ettiler.
Rayon devlet memuriyeti başınıñ muavini Elmira Abâlimovanıñ sözlerine köre Bağçasaray rayonında 24,5 biñ qırımtatarı yaşay. Bu umumiy ealiniñ yüzde 24 fayızını teşkil ete. “Yerli şuralarğa olğan soñki saylavlarda biz rayonda semereli çalışıp, yahşı neticelerni elde ettik. 177 insan deputat olaraq saylanğanı şu işimizniñ isbatıdır, – dedi E. Ablâlimova. – Bağçasaray şeer şurasındaki “Qurultay-Ruh” deputat fraktsiyası 13 adamdan ibaret, Bağçasaray rayon şurasındaki 36 deputatnıñ 13 de “Qurultay-Ruh” fraktsiyasını teşkil ettiler.
Bundan da ğayrı Bağçasaray rayon devlet memuriyeti başınıñ muavini aytqanına köre qırımtatarlar rayonnıñ er yerinde yaşaylar, semetdeşlerimizniñ sayısı eñ az olğan yer Tabaçnoye köy şurasıdır ve şu sebepten de mında yerli meclis qurulmadı.
Qırımtatarlar toplu yaşağan 47 yer aqqında aytırken Elmira Ablâlimova şulardan 17-si eñ iri olğanını qayd etti. “Semetdeşlerimiz toplu yaşağan bütün yerlerde zarur şaraitler mevcut, – dedi Ablâlimova. – Bu birinci nevbette elektrik ve suv teminatıdır. Teessüf ki, 30 fayız yerde ise sakinler gaznen teminlenmegen, yollar yaramay alda, bunıñ kibi de balalar bağçası, tibbiyat noqtaları, raatlıq yerleri yoqtır”.
Öz çıqışında E. Ablâlimova milliy tasil meselelerine de toqundı. “Mektepkece ana tilinde tasil 7 milliy gruppada berilip, bularnıñ 6-sı şeerde. 6-ncı mikrorayonda “Fidanlar” balalar merkezi çalışa. Keçken yılı Turgenevka köyündeki balalar bağçasında 23 baladan ibaret milliy gruppanı açtıq. Umumen 184 bala ana tilinde terbiyev ye tasil ala, dedi Ablâlimova.
Orta mekteplerde oquğan 8 300 talebeden 2 932-çi qırımtatarları olıp, 35 fayıznı teşkil eteler.
Rayon devlet memuriyeti milletlerara munasebetler bölüginiñ müdiri Zulfiya Muratova toplaşuv iştirakçilerini sürgünlikniñ 70 yıllığı, İsmail Gasprinskiy vefatınıñ 100 yıllığı ve Noman Çelebicihan öldürilmesiniñ 96 yıllığı munasebetinen yapılacaq tedbirler planınen tanış etti.
Vilino köy meclis ive “Alma Tarhan” diniy cemiyetniñ birlikteki işi aqqında cemiyet reisi Ruslan Abdullayev ikâye etti. “Faaliyetimiz devamında semetdeşlerimiznen qapıdan-qapığa şekilinde çalışmamız, insanlarnen bivasta körüşip-qonuşqanlarımız sayesinde biz eñ büyük qazançnı elde ettik – insanlar biri-birine işanıp başladılar, – dedi öz çıqışında R. Abdullayev. Onıñ ayitqanına köre semetdeşlernen añlaşılğanı alda diniy cemiyet göñülli ihsan toplay. “Vilino ve Pesçanoye köylerinde yaşağan er bir qırımtatar qorantası yılda 100-yer grivnâdan para bere. Biz eali ögünde masraf etilgen er bir kapikniñ esabını beremiz, – dedi Abdullayev. Üç yılda böyle kollektiv yardım bizge camimizni süslendirüv, araba qapı ve qora qoymaq, Vilinodaki 2-nci mektepniñ toplantılar salonını tamirlemek imkânını berdi”.
Bunıñ kibi de Ruslan Abdullayev Ramazan ayında, iftarlar vaqtında diniy cemiyet yapqan işlerini video şekilinde köstergeni ve masraflar statistikası taqdim etilgenini ayttı.
Bağçasaray rayonından Qurultayğa delegat saylanğan Qırımtatar halqınıñ lideri Mustafa Cemilev, regional mecliske mahsuldar işi ve Milliy Meclisnen daima sıqı alâqada bulunğanı içün teşekkür bildirdi.
“Bugün bizim halqımız arasında milletimizniñ medeniy ve diniy degerlikleriniñ saqlanıp qaolması ve inkişafına isse qoşqan adamlar az degil, – dedi Mustafa Cemilev. – Şular içinde Bağçasarayda yaşağan bir çoq insan bar ki, aynı olarnıñ sayesinde biz camilerimiz, medeniy merkezlerimizni ğayrıdan tikleymiz ve ileride de faydaşlı leyhalarnı kerçekleştirirmiz”.
Toplaşuvda Bağçasaray tarihiy-medeniy qoruqtaki davalı vaziyet de muzakere etildi. A. Çiygozniñ bildirgenine köre qoruq balansında qırımtatar halqına ait 138 unikal obyekt buluna. “Teessüf ki, olarnıñ bugünki vaziyeti qanaatlenirli degil. Qoruqta meydanğa kelgen vaziyet de davalıdır, – dedi Çiygoz. – Abidelerniñ alı aqqında aytırkenim, Hansaraynıñ 2-nci qatı, Hancaminiñ alı aqqında aytmasam olmaz. Caminiñ şarqiy minaresi pek yaramay alda, tamirlev leyhası ise işlenilmegen. Bu problemler aqqında daa çoq aytmaq mümkün. Qoruqnıñ müdiri Valeriy Naumenko dülber laf etmege bile, amma yapılğan işi körünmey”.
Regional meclis reisi 2006 senesi Azizlerni boşatmaq içün küreş yapılğanı, amma boşatılğan soñ qoruq hadimleri öyle de arheologik qazılmalarnı başlamağanlarını hatırlattı. “Bu iş toqtalıp qaldı, qoruq da bu işke iç bir türlü meraq köstermey, – dedi Çiygoz.
Ahtem Çiygoz emin ki, qoruq müdiri V. Naumenkonıñ qırımtatar halqı tarihı ve medeniyeti abidelerine köstergen munasebeti aqibetinde Qırım tamır halqınıñ tarihiy hatırası siline.
“Regional meclis, Milliy Meclis yolbaşçıları, qoruq hadimleri ve cemaatnıñ Valeriy Naumenko ile çoqtan-çoq söyleşüvleri sezilirli bir netice bermedi, – dedi Ahtem Çiygoz.
Ahtem Çiygozniñ ve toplaşuv iştirakçileriniñ fikrince meydanğa kelgen vaziyetten çıquvnıñ yekâne yolu qoruq müdiriniñ deñiştirilmesidir.
