Aqmescitte 1944 senesi soyqırım qurbanlarınıñ hatıra merasimleri

17 Mayıs 2012

2012 senesi mayıs 17 künü Aqmescitte qırımtatar halqı sürgünliginiñ 68 yıllığına bağışlanğan hatıra tedbirleri çerçivesinde demiröl vokzalı, Salğır bağçasında ve bunıñ kibi de QMPU yanındaki “Tiklenüv” abidelerine gülçemberler qoyuldı.

Aynı şu künü Ukraina muzıkalı-drama teatrinde qırımtatar halqı qurbanlarınıñ hatırasına rekviyem aqşamı keçirildi.

Aqşam Ukraina ve qırımtatar milliy gimni ile başlanıp, iştirakçiler sürgünlikten qaytıp kelmegenlerniñ hatırasını bir daqqa sukünet tutıp añdılar.

Rekviyem aqşamında Qırımtatar halqı Meclisi reisiniñ birinci muavini, Bütündünya qırımtatarlar kongressiniñ prezidenti Refat Çubarov, Avropa Şurasınıñ Ukrainadaki temsilciliginiñ başı, elçi Joze Manuyel Pintu Teyşera, Estoniya Cumhuriyetiniñ Ukrainada Vefqulade ve Toluvekâletli elçisi Lauri Lepik, Ukraina Prezidentiniñ Qırımdaki daimiy temsilcisi Viktor Plakida, Qırım Nazirler Şurası Reisiniñ birinci muavini Georgiy Psaröv, Qırım müendislik-pedagogika oquv yurtunıñ rektorı Fevzi Yaqubov, qırımtatar halqı milliy areketiniñ vekilleri ve Meclisniñ davetinen Qırımğa kelgen SSSRde uquqqoruv areketiniñ iştirakçileri , bunıñ kibi de Qırım Yuqarı Şurasınıñ ve yerli şuralarnıñ deputatları, Qırım sakinleri iştirak ettiler.

Aqşamda bulunğanlarğa hıtap etken Refat Çubarov öz çıqışında er bir insannıñ ömüri unikal ve onı qorçalamaq kerek, 1944 senesi soyqırımını yol bermemek epimizniñ borcumızdır, dedi.

“Er kün bizim aramızdan sürgünlikni başından keçirgenler, ğurbet illerde açlıqtan-horluqtan ölgen ana-babaları, balaları, apte ve qardaşlarını kömgen yaqınlarımız ketmekteler. Olar öyle de adalet tiklenilgenini körmeyip öldiler, çünki devlet hadimleri olarğa: “Vatanıñıznı çekip alğanımız, tiliñiz, adıñızdan mahrum etkenimiz, tek qırımtatar olğanıñız içün mahkeme etkenimiz içün afu etiñiz. Amma endi er şey keride qaldı, devlet bütün bular tekrarlanmaycağına kefillik berip, Sürgünlik aqibetlerini yoq etmek içün bütün çarelerni körecegini, qanunlar qabul etecegini işandıra. Lâkin yoqtır bu qanunlar. Olarnı qabul etmek yolundaki bütün areketler ise keskin qarşılıqqa oğratıla”, – dedi Refat Çubarov ve Ukraina Yuqarı Şurasınıñ mayıs 16 ve qırımtatarlar adına esassız qabaatlavlarnı söylegen ve yapılğan cinayetni aqlağan Kommunistler fraktsiyası lideri Pötr Simonenkonıñ çıqışını hatırlattı.

“Salonda sabıq SSSRniñ bir sıra belli uquqqoruyıcıları bulunmaqtalar, – dedi Bütündünya qırımtatarlar kongressiniñ prezidenti Refat Çubarov – Men olarnıñ episiniñ soyadlarını aytalmam, çünki olar pek çoq. Siz olarnı yarın Bütünqırım matem mitinginde körersiñiz”.

Öz nevbetinde Ukraina Prezidentiniñ Qırımdaki daimiy temsilcisi Viktor Plakida qırımtatar halqı sürgünliginiñ 68 yıllığı munasebetinen teren taziyesini bildirip, mayısnıñ bir-eki künü içinde pek çoq qırımlılar evlerinden çıqarıldı. “Öz mustaqilligini elde etken soñra Ukraina tuvğan yerlerinden quvulğanlarnıñ kene Vatanğa qaytması içün er şeyni yaptı, – qayd etti Viktor Plakida. – Bugünde-bugün Ukraina Prezidenti Viktor Yanukoviç adaletni tiklemek, Qırımda barışıqlıq olması içün areket ete”.

Bunıñ kibi de o, şunı da qayd etti ki, insanlar tarihtan ders alıp böyle facianıñ tekrarlanmaması, Qırım toprağı er kes içün barışıq ve merhamet yeri olması içün tırışmalılar.

Qırım Nazirler şurası reisiniñ birinci muavini Georgiy Psarev böyle dedi: “Sürgünlik – bu bizim ağrımız. Biñlernen insanlarnıñ kederi, qayğısı ve tarihtan hulâsa çıqarmağan insanlarğa tenbihtir. Qırımtatarlar, bulğar, ermeni ve almanlarnıñ sürgün etilmesi – qanunğa zıt olğan vahşiyliktir. 1944 senesi mayıs 18-de Orta Asiya taba sürgün etilgenlernen tolu birinci eşelon yollanıldı. Biñlernen suçız-günasız insanlar elâk oldı. Bu, tek siyasetçiler içün ders degil de, belki keçmişni unutmamaq, merhumlarnı hatırlamaq içün kelecek nesilge tenbiyedir”

Çıqışta bulunğan QMPU rektorı Fevzi Yaqubov Qırımda pek çoq cenk olsa da, yarımada sakinleri biri-birinen iç uruşmadılar, dedi