Büyük-Onlar mektebi 20 yaşında

18 Sentâbr 2013

Büyük-Onlar qasabasındaki Medeniyet evinde İ. Gasprinskiy adına 3 sanlı umumtasil milliy mektebiniñ 20 yıllığına bağışlanğan tedbir olıp keçti.

Renkli puskalarnen sanada “20 yıl”, dep yazılğan, divarlar dülber etip bezetilgen medeniyet eviniñ zalı yubiley munasebetinen kelgen musafirler, şu cümleden Qırım Yuqarı Şurası, Tasil Nazirligi,   TİKA vekilleri, yerli devlet  memurları, meclis azaları, cemaatçılar, ana babalar, şu mektepniñ sabıq ve bugünki talebeleri em de mezunlarınen rıqma-rıq tolu edi.

Tedbirni birinci sınıf talebeleri açtılar. Olar mektep, til ve ocalar aqqında şiirler oqudılar. Soñra mektepniñ tarihını ikâye etken  resimler numayış etildi. Bu resimlerni seyir etkende 20 yıllıq tarih bir qaç daqqada közümiz ögünden keçti.

Yubiley bayramında ilk söz, milliy mektepniñ açıluvına özüniñ büyük issesini qoşqan mektep müdiresi Alime  oca  qızı Smedlâyevağa berildi. O, çıqışında , cümleden, aşağıdaki sözlerni ayttı:

Yigirmi yıl içinde mektebimizni sekiz yüzge yaqın talebe bitirdi. Olarnıñ arasında mektepni 28 talebe altın, 4 talebe kümüş medalnen yekünledi. 350 mezunımız aliy oquv yurtlarına kirdi, 450 mezunımız orta tasil oquv yurtlarında oqudılar.

2006 senesi TİKA tarafından tamir işleri alıp barıldı. 2011 senesi “Maarifçi” ve “Alraid” birleşmeleri tarafından kabinetlerde tamir işleri alıp barıldı ve mektepniñ madiy-tehnika bazası  pekitildi. Mektebimizde 14 kabinet bar. Müzey çalışa. Bugünde-bugün ise mektepte 260-qa yaqın talebe oquy. Olarğa 38 oca ders bere.

Ocalardan 12 aliy dereceli, 12 birinci dereceli, üçü ekinci dereceli ve 11 mütehassıs oca faaliyet köstermekte.

5 usulcı oca, 9 üyken oca unvanını aldı. 1 oca Qırımda nam qazanğan tasil hadimi, 4 oca Ukraina tasil alâcısı oldı. 4 oca Ukraina vezirligi tarafından taqdirlendi, 2 oca Qırım Yuqarı Şurası tarafından taqdirlendi, 2 oca Qırım Yuqarı Şurasınıñ teşekkürnamesine nail oldı.

Bizim mektep ilk olaraq açılğan milliy mektep sayıla, çünki bizim mektepten soñ daa 14 milliy mektep açıldı. Talebelerimiz çeşit türlü yarışlarda iştirak eteler. 6 talebemiz Küçük İlimler Akademiyasınıñ aqiqiy azasıdır. Olar qırımtatar tili, edebiyat, riyaziyat, biologiya ve başqa fenlerden özleriniñ oquv işlerini devam eteler. Talebelerimiz çeşit türlü rayon, Cumhuriyet yarışlarında, festivallerinde iştirak eteler.

Ocalarımız da çeşit yarışlarda iştirak eteler,1997 ve 2012 senesi Yıl ocası yarışında eki ocamız ğalip oldı.
Umumen alğanda, 20 yıl içinde mektebimiz çoq yeñişlerge irişti. Olarnıñ episini aytıp keçmek içün vaqıt kerek. Problerimiz sırasında — mektebimizde sport ve meclisler zalı yoq, kabinetlerimiz yetişmey.

Biz bu problemler üstünde çalışarmız ve ileride çezmege tırışırmız. Mektepni açqanda vatanımızğa, tilimizge saip olıp, bahıtlı nesilimizni körmege arzu etken edik. Bugün bizim nesilimiz vatanımız Qırım olğanından ve ana tilimizden ğururlanğanlarını isteymiz. Ukraina vatandaşı olaraq özlerini serbest alıp barmaları içün bizim milliy mektebimiz çalıştı ve çalışmaqta. Men öz milletini tüşünip, balalarını bizim mektepke bergen ana-babalarğa teşekkür aytam. Çünki bugünde-bugün bu pek müimdir.

Milliy Meclis tasil ve medeniyet idaresiniñ başı, Qırım Yuqarı Şurasınıñ deputatı Safure Kacametova çıqışında, cümleden, böyle dedi:

Biz bugün, sürgünlikten Qırımğa qaytıp kelgen soñ, milliy tasilimizge temel qoyğan birinci qarılğaçımız Büyük-Onlar  qırımtatar tilinde oqutqan ve terbiye bergen mektebimizniñ 20 yaşını qayd etemiz. Milliy Meclis ve on doquz yıldan berli Qırımda faaliyet kösterip kelgen “Maarifçi” birleşmesi adından epiñizni bu yubiley ile can-yürekten hayırlayım.

Bu mektepte ale daa aşhane, sport zalı yoq. Buña baqmadan mektep  semereli çalışa. Çoq adamlar bu milliy mektep degil, milliy mektep böyle olmaq kerekmey, deyler. Men şunı aytmaq isteyim ki, mektep bar ve bu kollektiv nasıl çalışmaq kerek olğanını kösterdi em de isbat etti. Bu mektep qırımtatar tilinde tasilge yol açtı. Böyle ocalar ve mektepler bar eken, qırımtatar tilinde tasil er vaqıt olacaq.

“Marifçi” teşkilâtı meydanğa kelgende veteranlarımız bizge İsmail Gasprinskiyniñ büstini bağışlağan ediler. Biz onı yubiley munasebeti ile em de mektepniñ adı İ. Gasprinskiy olğanından sebep, mektepke taqdim etemiz, — dep büstnı ediye etti.  S. Kacmetova çıqışında yubiley munasebeti ile Qırım Yuqarı Şurası reisiniñ hayırlavını da oqup eşittirdi.

Tedbirde Qurman (Krasnogvardeysk) rayon devlet memuriyeti reisi A. Selevin, Büyük-Onlar qasaba şurasınıñ başı V. Grabavan, Qırım Tasil ve ilim, yaşlar ve sport veziriniñ muavini L. Selendili, “Maarifçi” birleşmesi milliy tasil keñeşiniñ reberi Seyran oca Üseinov,  Qırım cumhuriyet diplomdan soñ tasil institutı qırımtatar bölüginiñ müdiri Melek Alidinova, Qurman (Krasnogvardeysk) rayon devlet memuriyeti tasil işleri boyunca reis muavini YE. Movçan, profkom S. Yevdikova, mektep açılğanda büyük yardım köstergen Qurman rayon devlet memuriyeti tasil bölüginiñ sabıq reisi N. Tambovtseva, Qırım müendislik ve pedagogika universiteti qırımtatar ve türk filologiyası şübesiniñ dekanı Ranetta Ğafarova, edebiyat kafedrasınıñ dotsenti Fera Seferova, regional meclis reisi Uçqun Devletşayev, Büyük-Onlar qasaba şurasınıñ reisi Seitablayev Nuriddin, cemaatçı Bahi Amet, Alabaş-Qoñrat (Amurskoye) köy şurasınıñ reisi Rustem Bekirov, Büyük-Onlar muzıka mektebiniñ müdiresi M. Povalâyeva Qurman rayonı tasil bölügi qırımtatar tili ve edebiyatı usulcısı Ediye Seydaliyeva, yazıcı Seyyare Mecitova ve digerleri çıqışta bulundılar.

Tedbirde yerli meclis ve mektepni açmaq içün ilk yılları öz isselerini qoşqan ürmetli insanlarnı, veteran ocalarnı sanağa davet etip, alğışladılar.

İçki, Qalay, Alma-Tarhan, Bağçasaraydaki milliy mekteplerden, kelgen ocalar, rayondaki UVKA, bir sanlı mektep, Alabaş-Qoñrat (Amurskoye) köy mektebi ocaları çıqışta bulundılar ve zenaatdaşlarını yubileynen hayırladılar.

Tedbir devamında mektep talebeleri milliy ve zemaneviy türküler yırladılar, oyunlar oynadılar, şiirler ayttılar.

Elbette, yigirmi yıl bu az vaqıt degil. Şu vaqıt içinde mektepni, soñra aliy oquv yurtlarını bitirip, doğmuş tasil mekânında oca çalışqan yaş  mütehasıslar da barlar. Olar öz ustazlarınen bir sırada çalışqanlarından memnün olğanlarını bildirdiler.  20 yıl içinde talebelerge baba-dedelerimizniñ mirasına ve ana tilimizge ürmet aşlağan, halqımıznıñ urf-adetlerini, medeniyetini ögretken ocalar  ise ayrı alğışqa nail oldılar.