Mustafa Cemilev bir gruppa alman jurnalistleri ve siyasetşınaslarınen körüşti

13 Sentâbr 2013

İş ziyareti çerçivesinde Almaniyadan Qırımğa cemaat erbapları, araştırmacı, jurnalist ve içtimaiy monitoring vekillerinden ibaret bir gruppa keldi. Olar Qırım ve sürgün etilgen qırımtatarlar misalinde Ukrainadaki şimdiki aqiqiy vaziyetni ögrenmege tırışalar.

Gruppağa Qırım ve qırımtatar halqı problemleriniñ tedqiqatçısı ICATAT – Kavkaz, Tavrika ve Turkestan İnstitut direktorı, doktor Miste Hottopp-Rike yolbaşçılıq yapa. Sentâbr 13 künü Meclis ofisinde Meclis reisi, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilev alman jurnalistleri ve siyasetşınaslarınen körüşti.

Gruppanıñ koordinatorı Miste Hottopp-Rike qayd etkeni kibi alman delegatsiyası içün belli dissident ve uquqqoruyıcı, Meclis başqanı M. Cemilev ile körüşmek, Ukrainadaki ve umumen dünyadaki vaziyetke onıñ fikirini eşitmek büyük şereftir.

Öz nevbetinde musafirlerni Meclis ofisinde selâmlağan Mustafa Cemilev qırımtatarlar öz meselelerini cian meydanında seslendirmekten menfaatdarlar, bilhassa bunıñnen Avropa devletlerinden birisiniñ zekâlıları meraqlansalar.

Subet devamında taraflar Meclis reisi M. Cemilevnen çeşit meselelerni muzakere ettiler. Olar sırasında Ukrainanıñ Avropağa qatılması ve devletteki esas milliy gruppalardan birisi vekilleriniñ munasebeti, qırımtatarlar devlet ve cumhuriyet organlarında temsil etilmesi, bunıñnen birge mevcut davalı vaziyet ukrain devletiniñ avroatlantik tendentsiyalarına tesiridir.

Alman jurnalistleri Meclis reisiniñ ömür yoluna ziyade diqqat ayırıp, onı sabıq sovetler hududında demokratiya qurucılığına isse qoşqan vatanperver ve iradeli, efsaneviy insan, dep tanımaq mümkün, degen fikirni bildirdiler. Musafirlerniñ iç bir suali cevapsız qalmadı, M. Cemilev olarnıñ episine tafsilâtlı malümat berip, qırımtatarlar Ukrainanıñ avroatlantik qatıluvınıñ eñ faal tarafdarlarıdırlar, dep qayd etti.

Miste Hotopp-Rikeniñ aytqanına köre Almaniyalı musafirler Qırımda oquv-informatsion ziyaret çerçivesinde bulunıp, Qırımnıñ bir çoq içtimaiy-siyasiy teşkilâtlar, qırımlı ve ukrainalı siyasetçiler. Tarihçı ve ekspertlernen körüşmek, Qırımnıñ tarihiy degerliklerinen tanışmaq meramındalar.

“Biz Ukrainağa kelip, mahsus Qırımnı da ziyaret ettik ki, Ukrainanıñ bugünki vaziyetini körip, sürgün etilgen qırımtatarlarnıñ vaziyeti misalinde Almaniya ükümeti içün informatsion-analitik esabat azırlansın. Onda şu cümleden akimiyet milliy azlıqlarnıñ aqlarını qorçalav saasında öz vazifesini ne derecede eda ete”, – dedi Miste Hotopp-Rike.

“Ziyaretimiz devamında biz Molodöjnıy adlı qasabanıñ qırımtatar sakinlerinen körüştik. Belli ki, 2012 senesi dekabr ayında Qırımnıñ rus teşkilâtları, “Rus birligi” siyasiy partiya reberi Sergey Aksönov, bunıñ kibi de Makeyev yolbaşçılığındaki “Birlik” adlı qazaq qardaşlığınıñ azaları muvaqqat tatar evçiklerini yıqqan ediler, – devam etti Miste Hotopp-Rike. – Şübesiz ki, bu adise Poloniya ve Avropa Birliginiñ diger devletlerindeki uquqqoruyıcılarınıñ narazılığını qozğadı. Şahsen özüm de Ukraina Prezidenti Viktor Yanukoviç, Ukraina parlamenti başı ve Ukraina ükümeti yolbaşçısınıñ adına açıq mektüpni imzalağan edim”

Qırımdaki davalı adiselerni muzakere etüv vaqtında Miste Hotopp-Rike dedi ki, Qırımda Ukraina Prezidenti 2013 senesi yanvar 4-te öz intervyüsında bergen sözüne saip çıqmadı, aksine Molodöjnıydeki vaqialarnıñ sebepçileri öyle de mesülietke çekilmediler, bundan da ğayrı qasabada yañı dava çıqarmaq istegini bildireler.

“Kesen-kes şunı söyleyim ki, Ukraina ve Avropa Birligi arasında añlaşma imzalanması arfesinde böyle areketlerge yol berilmemek kerek, – dedi M. Hotopp-Rike. – Söz berem ki, bu vaziyet boyunca ait vesiqa Almaniya federal kantsleri Angela Merkel kabinetine mıtlaqa berilecek”. Almaniyalı musafirler Ukraina akimleri qırımtatarlarğa nisbeten haflı vaziyet munasebetinen Qırımdaki ketişatqa diqqat ayırmalılar, degen fikirni seslendirdiler.

Sentâbr 14 künü doktor Miste Hotopp-Rike Bağçasaraynı ziyaret etkende Meclis reisi Mustafa Cemilev ile tekrar körüşip, qırımtatar halqınıñ bugünki alına dair meselelerni tafsilâtlı muzakere ettiler.

Doktor Miste Hotopp-Rike qırımtatarlarnıñ ağır vaziyeti aqqında malümatnı cian cemaatçılığına bildirmek teklifinde bulundı