Ukrainada AQŞ elçiliginiñ yañı binasında qırımtatar sanatı sergisi açıldı
2012 senesi mart 6 künü Ukrainada AQŞ elçiliginiñ yañı binasında qırımtatar sanatı sergisi tantanalı sürette açıldı.
Belli ressam, kilim toquv ustası, dizayner ve qırımtatarlarda ananeviy esnafçılıq tarihınıñ tanılğan tedqiqatçısı Mamut Çurlunıñ kendisi milliy üslüpte toquğan ve bunıñ kibi de Sabriye Eyupova, Emine Halilova ve Niyara Reşatova ile beraber toqulğan kilimler ayrıca yer aldılar.
Bundan da ğayrı sergide Bağçasaraylı usta Yuliya Tulupovanıñ ananeviy qırımtatar nağışı “tatar işleme” ve “mıqlama” kibi milliy tehnikası işletilip yapılğan resim-pannolar da numayış etildi.
Ukrainada AQŞ elçiliginiñ yaqında açılğan kompleksinde teşkilâtlandırılğan birinci böyle büyük medeniy tedbir olğan qırımtatar sanatı sergisiniñ açılışına Ukrainada akkreditatsiyadan keçken elçiler, Kiyevde yaşağan qırımtatarlar cemiyetiniñ azaları, ukrain ve qırımtatar icadiy ve ilmiy ziyalılarnıñ vekilleri, studentler ve jurnalistler toplandılar.
AQŞnıñ Ukrainadaki elçisi cenap Con Teftniñ şahsiy daveti boyunca qırımtatar sanatı sergisiniñ resmiy açılış merasimine Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisi, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilev reberliginde Milliy Meclisniñ tışqı alâqalar bölüginiñ başı Alim Hamzin, Kiyevde qırımtatar cemiyetiniñ reisi Aslan Ümerovdan ibaret Meclis delegatsiyası da keldi.
Açılış merasiminde AQŞnıñ Ukrainadaki Vefqulade ve Toluvekâletli elçisi Con Tefft, Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisi Mustafa Cemilev ve Mamut Çurlu çıqışta bulundılar. Öz nutqında Con Tefft qırımtatarlar Ukraina ve Qırım tarihı ve medeniyetiniñ ayırılmaz bir qısmı olğanını ayrıca qayd etip, 1992 senesinden berli Amerikanıñ halqara inkişaf boyunca agentligi – USAID qoltutuvı sayesinde Qırımda çeşit gumanitar leyhalarnıñ amelge keçirilmesi aqqında ikâye etti. “Ömürge keçirilgen bu istiqballi leyhalarnıñ bir qısmı sayesinde bugün böyle acayip sergini teşkil etip oldıq”, dedi elçi Con Tefft.
Öz çıqışında Con Tefft qırımtatarlarnıñ öz medeniyeti ve özgünligini qorçalav ve saqlap qaluv oğrunda, cümleden Aqmescitte Cuma cami qurulacılığınen bağlı, faal areketlerine pek yüksek qıymet kesti.
“Öz tarafından AQŞ kelecekte de böyle müsbet yönelişlerge qoltutmaqnı devam etecek”, – dedi AQŞ elçisi. Bunıñ kibi de Con Tefft qırımtatar halqınıñ vaziyetinen bağlı diger meselelerde de toqtaldı: “Biz qırımtatarlarnıñ sürgünlik vaqtında çekip alınğan topraqqa aqlarını ğayrıdan tiklev boyunca areketlerine de qoltutamız. Şunı qayd etmek ister edim ki, qırımtatarlarnıñ olsun umummilliy miqyasta, olsun Qırımda siyaset ve bizneste vekâletligi pek alçaq seviyede. Biz qırımtatarlarğa öz siyasiy ve iqtisadiy kelecegi aqqında beyan etmek imkânını bergen siyasetke qoltutamız. Biz qırımtatar tili ve medeniyetini qorçalav işine de qoltutamız…”
Soñra AQŞ elçisi Con Tefft söz nevbetini Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisi Mustafa Cemilevge söz bergende onı özüniñ eñ yahşı dostu olaraq tanış etti. Qırımtatar halqı Meclisiniñ reisi, Ukraina halq deputatı Mustafa Cemilev özüniñ çıqışında Vatanğa qaytuv ve çekip alınğan aqlarını tiklev işinde qırımtatar halqına daima yardım etken Amerika Qoşma Ştatlarınıñ qoltutuvına yüksek qıymet kesti. “Bizim küreşimiz, şu cümleden milliy medeniyet, ana tili, halq esnafları, urf-adetleriniñ tiklenilmesi oğrunda, yani bizlerge özgünligimizni saqlap qalmağa, daima qırımtatarları olıp qalmağa imkân bermek oğrundadır.
Qırımtatar halqınıñ problemlerine daima diqqat ayırğanları, qırımtatarlarğa qarşı yapılğan adaletsizlik ve aqsızlıqqa acele ve obyektiv sürette seslengenleri, qırımtatar halqı medeniyetiniñ tiklenilmesini teminlegen çeşit programmalarğa qoltutqanları içün AQŞnıñ Ukrainadaki elçiligine qırımtatar halqı adından teşekkür bildirmek isteyim”, – dedi Mustafa Cemilev.
Mustafa Cemilev milliy adetimizge köre sayğı ve ürmet belgisi olaraq Con Tefftke qalpaq ve Qırım Hanlığınıñ paytahtı Bağçasaray manazarasını tasvirlegen resim ediye etti. Şunı qayd etmeli ki Con Tefft dünya halqlarınıñ baş kiyimlerinden ibaret zenginden-zengin kollektsiyanıñ saibidir ve Meclis reisiniñ bahşışı elçini ğayet sevindirdi.
Sergi açılışı merasiminde çıqışta bulunğan Mamut Çurlu Ukrainada AQŞ elçiliginiñ yañı binasında böyle sergini keçirmek imkânını bergeni içün qırımtatar ressamları adından şahsen Con Tefftke samimiy minnetdarlıq bildirdi. Bunıñ kibi de o, qırımtatarlarnıñ ananeviy dekorativ sanatını tiklev ve inkişaf etüvde büyük rol oynağan leyhalarnı finansirlegeni içün USAID ve amerikan halqına teşekkür sözlerini ayttı.
Serginiñ muzıkalı qısmını dünyaca meşur yırcı Camalanıñ icrasında qırımtatar ve ingliz tillerinde yañğırağan yırlar ve ta Özbekistanda rahmetli aqransız usta kemaneci Enver Şerfedinov meydanğa ketirdigi “Cezair” qırımtatar gruppasınıñ çıqışları yaraştırdı. (Enver ağa 2007 senesi Qırımda vefat etti. Bugünde-bugün babasınıñ işini oğulları Server Şerfedinov (akkordeon) ve torunı Rustem Asanov (kemane) devam etip, baba ve dededen qalğan muzıka asabalığını muqaytlıqnen qorçalay ve arttıralar.
Malümat içün: AQŞnıñ Ukrainadaki elçisi Con Tefftniñ qırımtatar sanatı sergisindeki çıqışı ingliz tilinde.