Til – halqnıñ eñ büyük baylığıdır

22 Fevral 2012

Qırımtatar halqı Meclisi maarif ve medeniyet idaresi, “Maarifçi” birleşmesi, Qırımtatar yazıcıları birligi ve İ. Gasprinskiy adına milliy kütüphaneniñ teşebbüsi ile fevral 21 künü İ. Gasprinskiy adına qırımtatar cumhuriyet kütüphanesiniñ oquv salonında Halqara ana tili kününe bağışlanğan “Til – halqnıñ eñ büyük baylığıdır” tedbiri ötkerildi.

“Ana tili oğrunda küreş” programmasını amelge keçirmek maqsadınen teşkilâtlandırılğan mezkür tedbirde qırımtatar tilini saqlap qaluv ve inkişaf ettirüv meseleleri muzakere olunıp, kitap sergisi numayış etildi, kütüpahede mevcut usuliy-bibliografik qullanmalar talil etildi ve oquv qullanması taqdim olundı.

Tedbirni kiriş sözünen “Maarifçi” qırımtatar maarif hadimleri birleşmesiniñ reisi Safure Kacametova açtı ve alıp bardı. Musafirlerni kütüphane müdiri Gülnara Yağyayeva, müdir muavini Leylâ Qadırova, qırımtatar yazıcıları birliginiñ reisi Riza Fazıl selâmladılar.

Tilni saqlav ve inkişaf ettirüv meselesi boyunca “Qoranta tili – ana tili olmalı” mevzusında “Maarifçi” birlişemesiniñ azası Seyran Üseinov, “Ana tilimizniñ inkişafına 2-nci basamaq milliy bala bağçaları olmalı” mevzusında Mamut Sultan köyü “Köktotay” balalar bağçasında milliy gruppanıñ terbiyecisi Dilâra Halilova, “Milliy başlanğıç sınıflar – anna tilimizniñ temelidir” mevzusında Mamut Sultan köyü birinci sınıf ocapçesi Leniye Baliç, “Qadın-qızlar ligasınıñ ana tili inkişafına issesi” mevzusında Qırımtatar qadın-qızlar ligasınıñ reisi Safinar Cemileva ve digerleri çıqış yaptılar. Safinar Cemileva öz çıqışında Qırımtatar qadınlar ligası ana tilimizniñ inkişafına isse qoşmaq içün areket etkenini qayd etti. “Biz yardımda bulunğan 700-ge yaqın bala burs ala. Er yılı sanat erbapları, milliy areket veteranlarınıñ yubileylerini keçiremiz. Biz teşkil etken Yılbaş bayramlarında balalar ana tilinde şiir ayta ve yırlaylar”, – dedi Safinar hanım.

Qırımda hızmet köstergen artist Rustem Memetov, milliy mektep talebeleriniñ icrasında yır ve şiirler tedbir iştirakçilerini ğayet sevindirdi. ” Tedbirde taqdim olunğan “Til – halqnıñ eñ büyük baylığıdır” sergisinde numayış etilgen usuliy-bibliografik qullanmalar aqqında Leylâ Qadırova tafsilâtlı malümat berdi. Onıñ aytqanına köre eger diger sergiler kütüphanede bir ay devam etse, mezkür sergi onıñ qırımtatar halqı içün müimligi köz ögüne alınaraq 2-3 ay çalışacaq.

Tedbirniñ soñunda “Rusça-qırımtatarca mevzu oquv luğatı” taqdim olunıp, bu neşirniñ ğayesi ve amelge keçirilmesi aqqında şu leyhanıñ yolbaşçısı S. Kacametova ve luğatnıñ tertipçisi “Yañı dünya” gazetası muarririniñ muavini E. Bekirov tarif ettiler.

Malümat içün:

Halqara ana tili künü (Birleşken Milletler Teşkilâtınıñ resmiy tillerinde: rus. Mejdunaródnıy den rodnogo yazıka, ingl. International Mother Language Day, isp. Día Internacional de la Lengua Materna, fr. la Journée internationale de la langue maternelle) — YÜNESKO Baş konferentsiyasınıñ 30-ncı sessiyasında 1999 senesi noyabr ayında tesis etilip, 2000 senesi fevral 21-den itibaren til ve medeniy çoqşekillilikni imaye etüv maqsadında qayd etile.

YÜNESKO ğayıp oluv telükesi altında bulunğan tillerniñ vaziyetini közetken preventiv monitoring sistemasını meydanğa ketirmek ve vaziyetni tüzetüvge qoltutmaq meramındadır.

2009 senesi YÜNESKO Rusiye alanındaki 136 tilni ğayıp oluv telükesi altında bulunğan tiller sırasına qoştı. Halqımız içün bugünde-bugün eñ müim problema qırımtatar tiliniñ vaziyetidir. Çünki qırımtatar tili de YÜNESKOnıñ Qırmızı kitabında yer aldı.

BMT Baş Assambleyası Halqara anna tili kününi qayt etmek qararını alıp, (Qarar № Α/RES/56/262), BMT azası olğan devletler ve BMT Kâtibiyetini dünya tillerini qorçalamağa ve saqlap qalmağa çağırdı.