2012 senesi sentâbr 17 künü Gdanskte «Avropa hatırası» halqara tarihiy simpoizum olıp keçti

17.09.2012

Sentâbr 13-16 künleri Poloniyanıñ Gdansk şeerinde “Avropa hatırası. HH asır tarihını tedqiq etken Avropa teşkilâtlanınıñ 1-nci simpoziumı” adlı halqara konferentsiya keçirildi.

Tedbir teşkilâtçılarınıñ maqsadı keçken asırda Avropa totalitar rejiminiñ tarihını ögrenüv saası mütehassıslarınıñ açıqtan-açıq çıqışlarını teşkil etmektir.

Gdansk şeerine eki künge İtaliya, Frantsiya, Macaristan, Romaniya, İsrail, Ukraina ve başqa devletlerniñ müzey, araştırma merkezleri ve cemaat teşkilâtlarından 100-ge yaqın vekilleri toplanıp, Avropada “acquis historique communautaire” mevcutlığı hususında fikir paylaştılar.

Ukrainanı İnsan aqları boyunca Harkov Helsinki birliginiñ başı Yevgeniy Zaharov ve Meclisniñ tışqı alâqalar bölüginiñ başı Ali Hamzin temsil ettiler. Munaqaşa devamında eki kere çıqışta bulunğan ali Hamzin HH asırdaki eki totalitar rejimniñ aqibetleri ve qurbanlarını ögrenüv devamında bütün bir halqlarnıñ quvulmasını insanlıqqa qarşı yapılğan cinayet yani sürgünlik kibi ayrıca tedqiq etilmek kerekligini qayd etti.

“Qırımtatar halqı yalıñız onı sürgün etken ve şu aqibette sürgünlikte ealisiniñ 46,2 fayızını yoq etken SSSR kommunist rejiminden zarar körmeyip, aynı zamanda almanlar basqısından da çekişti. Almanlarnıñ arbiy idaresiniñ emiri ile Qırımda 100-den ziyade qırımtatar köyleri, 80 mektep, onlarnen tarihiy ve medeniy yadikârlıqlar yaqıldı”, – dedi Ali Hamzin. Forum iştirakçilerine muracaat eterek.

Bunıñ kibi de o belli sovet dissidentleri ve uquqqoruyıcıları tarafından Qırım Forumınıñ tesis etilgeni aqqında haber etip, olarnıñ büyük tecribe ve issesinden faydalanmaqnı teklif etti. Gdansk simpoziumı Avropa munaqaşa forumını teşkil etüv yolunda ilk adım oldı.

Mezkür seminarda ilmiy-tarihiy ve siyasiy-içtimaiy alanda alman içtimaiy-demokratik siyasetçi, Bündestag azası, Alamniya ve Pologniya munasebetleri içüyen mesül Markus Mekel, italiyalı jurnalist, Radio3mondo radiosı hadimi Luici Spinola, Macaristan ilimleri akademiyası prezidiumınıñ azası, professor Atilla Pok, Lipsk universitetinden professor Stefan Trebst, Avropa Göñüldeşlik Merkeziniñ direktorı Bazil Kerskiyniñ iştirak etmesi mevzunıñ müimligi ve emiyetini tasdiqladı.

Problemanıñ ne derecede müim olğanını tedbir iştirakçileriniñ çıqışları ve kütleviy matbuat vastalarınıñ haberleri daa bir kere isbat ettiler.
Simpoziumnı Avropa Göñüldeşlik merkezi (www.ecs.gda.pl), Hatıra ve Göñüldeşlik Avropa ağları (www.enrs.eu) ve Diktaturanı tedqiq etüv fondı (www.stiftung-aufarbeitung.de) Robert Havemann cemiyetinen (www.havemann-gesellschaft.de) ve Ekinci cian cenki müzeyinen birlikte (www.muzeum1939.pl) teşkilâtlandırdılar.

Simpoziumğa maddiy destekni Almaniya ükümeti Medeniyet ve Kütleviy matbuat vastaları boyunca Federal komissar kösterdi